🐃 Udar Mózgu Kiedy Wraca Mowa

^{Jak rozpoznać udar mózgu? Udar najczęściej przytrafia się seniorom, ponieważ ryzyko jego wystąpienia rośnie wraz z wiekiem. Dlatego widząc dziwnie zachowującą się osobę starszą, upewnijmy się, czy nie potrzebuje naszej pomocy. Najbardziej typowe objawy udaru to silne bóle głowy, bełkotliwa mowa, drętwienie kończyn}

Udar mózgu to choroba mózgowo - naczyniowa, w której obumiera fragment mózgu w następstwie zaburzeń krążenia mózgowego. Jest trzecią co do częstości przyczyną śmierci, zaraz po chorobach układu sercowo-naczyniowego i po nowotworach. Jednocześnie jest najczęstszą przyczyną trwałego inwalidztwa osób dorosłych. Jakie są objawy udaru mózgu? Jak rozpoznać pierwsze objawy ostrzegawcze? Dlaczego udar nazywany jest zawałem mózgu? Ile trwa udar mózgu? Czy udar może się powtórzyć? Jak wygląda leczenie i rehabilitacja po udarze? Na te i inne pytania odpowiada kardiolog dr n. med. Ewa Uścińska. Co to jest udar mózgu? Udar mózgu to choroba mózgowo - naczyniowa, w której obumiera fragment mózgu w następstwie zaburzeń krążenia mózgowego. Proces odpowiedzialny za objawy i powikłania zlokalizowany jest w tkance mózgowej, natomiast przyczyny tkwią w układzie krążenia, głównie w naczyniach krwionośnych. Jest to zatem choroba wielodyscyplinarna, którą zajmują się zarówno neurolodzy, kardiolodzy, jak i lekarze innych specjalności. Ile trwa udar mózgu? Do rozpoznania udaru mózgu niezbędne jest utrzymywanie się objawów neurologicznych przez co najmniej 24 godziny oraz potwierdzenie ogniska uszkodzenia mózgu w badaniach obrazowych. Jeśli objawy trwają krócej niż 24 godziny, ustępują całkowicie i samoistnie, nie stwierdza się też uszkodzenia mózgu, nie mówimy wówczas o udarze, a o przejściowym lub przemijającym niedokrwieniu (TIA - ang. transcient ischemic attack) . Zazwyczaj w takiej sytuacji pacjenci nie zgłaszają się do szpitala, natomiast jest to niebezpieczny stan zagrażający wystąpieniem pełnoobjawowego udaru mózgu. Przy tego typu objawach przejściowych wskazana jest diagnostyka, gdyż jest to stan przedudarowy. Jakie wyróżniamy rodzaje udaru mózgu? Ze względu na mechanizm prowadzący do uszkodzenia mózgu możemy wyróżnić dwa rodzaje udaru: niedokrwienny i krwotoczny. Udar niedokrwienny jest częściej występującą postacią i stanowi co najmniej 80% wszystkich udarów. Jego przyczyną jest utrudniony dopływ krwi do mózgu, najczęściej w następstwie zamknięcia światła naczynia mózgowego przez materiał zatorowy pochodzący z różnych części naszego krwiobiegu lub krytycznego zwężenia przez blaszkę miażdżycową. Dochodzi wówczas do obumarcia komórek mózgowych w obszarze zaopatrywanym przez to naczynie. Udar krwotoczny występuje rzadziej, ale jest bardziej niebezpieczny. W tym typie udaru dochodzi do pęknięcia naczynia mózgowego, krwotoku wewnątrzczaszkowego i uszkodzenia tkanki mózgowej przez powstały krwiak oraz w wyniku wzrostu ciśnienia śródczaszkowego. Przebieg udaru krwotocznego jest nieprzewidywalny, ponieważ nie wiemy, czy krwotok się skończy i kiedy się skończy. W tym typie udaru rozległość uszkodzeń jest zazwyczaj większa, a możliwości leczenia są ograniczone. Dlaczego udar nazywamy zawałem mózgu? Słowo zawał oznacza obumieranie tkanki albo narządu w następstwie niedokrwienia. Termin ten funkcjonuje w odniesieniu do serca, natomiast będzie również trafnym określeniem udaru niedokrwiennego. Kiedy zostaje zamknięte naczynie krwionośne, dochodzi do niedokrwienia fragmentu mózgu, powstania martwicy i to jest właśnie zawał. O zawale możemy również mówić w stosunku do płuc, jeśli taki mechanizm doprowadzi do martwicy fragmentu płuc. Reasumując, zawał mózgu to inaczej udar niedokrwienny. Natomiast udar krwotoczny jest potocznie określany wylewem krwi do mózgu lub po prostu wylewem. Chociaż nie jest to nazwa medyczna, jest właściwa, gdyż trafnie oddaje mechanizm prowadzący do uszkodzenia mózgu. Jakie są objawy udaru mózgu? Podstawowym objawem udaru jest niedowład jakiejś części ciała. Obejmuje on zazwyczaj jedną stronę ciała np. lewą rękę i lewą nogę lub prawą rękę i prawą nogę. Niedowład może też dotyczyć pojedynczej kończyny górnej lub dolnej, natomiast pojedyncze ognisko uszkodzenia mózgu nie może wywołać jednoczasowo niedowładu lewej ręki i prawej nogi lub odwrotnie. Bardzo częstym objawem, widocznym na pierwszy rzut oka, jest opadanie kącika ust oraz wygładzenie zmarszczek po jednej stronie twarzy (lewej bądź prawej) - to jest również wynik niedowładu mięśni twarzy. Zazwyczaj niedowładom towarzyszą zaburzenia czucia, np. drętwienie ręki, nogi bądź twarzy, w skrajnych przypadkach może wystąpić całkowity brak czucia. Bardzo częstym objawem udaru są zaburzenia mowy, które mogą być dwojakiego rodzaju. Pierwszy typ spowodowany jest uszkodzeniem ośrodka sterującego pracą naszego narządu głosu (krtań, język, mięśni dolnej połowy twarzy), co prowadzi do nieprawidłowej artykulacji. Mowa jest wówczas niewyraźna, bełkotliwa, skandowana, ale treść jest zazwyczaj logiczna. Drugi typ zaburzeń mowy zwany afazją jest spowodowany uszkodzeniem ośrodka mowy, który odpowiada na to, że rozumiemy znaczenie słów. Osoba z afazją przypomina kogoś, kto nie zna naszego języka - nie rozumie, co do niej mówimy i nie potrafi nazwać podstawowych przedmiotów czy czynności. Czasem afazja może być tylko częściowa, np. dotyczyć tylko braku zdolności do formułowania wyrazów czy zdań, natomiast rozumienie treści jest prawidłowe. Możemy to poznać po tym, że taka osoba spełnia polecenia, gdy prosimy o dotknięcie lewą ręką prawego ucha, czy pokazanie czerwonego przedmiotu, natomiast nie jest w stanie odpowiedzieć na proste pytanie typu jak się nazywa, gdzie mieszka itp. Afazja znacznie utrudnia komunikację, a osoba nią dotknięta musi na nowo uczyć się macierzystego języka. Kolejnym dość częstym objawem udaru mózgu są zaburzenia widzenia, przejawiające się jako ubytki pola widzenia. Są jeszcze mniej specyficzne symptomy udaru, jak ból głowy, nudności i wymioty. Są one zazwyczaj wyrazem wzrostu ciśnienia śródczaszkowego i są bardziej typowe dla udaru krwotocznego. Zaburzenia równowagi i koordynacji ruchów mogą sugerować udar móżdżku. Bardzo groźnymi i źle rokującymi objawami są zaburzenia świadomości, a w skrajnych przypadkach utrzymujący się brak przytomności. Jakie mogą być pierwsze objawy ostrzegawcze udaru mózgu? Ostrzegawczym sygnałem są epizody przemijającego niedokrwienia mózgu (TIA), czyli krótkotrwałe i samoistnie ustępujące zaburzenia widzenia, mowy, pamięci czy świadomości, a także drętwienie i osłabienie siły mięśniowej ręki, nogi czy twarzy. Zwykle całkowicie ustępują po kilku minutach lub kilku godzinach, natomiast nie wolno ich bagatelizować, gdyż oznaczają wysokie ryzyko wystąpienia pełnoobjawowego udaru mózgu w najbliższym czasie. Czujność pacjenta i lekarza prowadzącego powinny również wzbudzić napadowe kołatania serca, szczególnie kilkunastominutowe czy kilkugodzinne epizody nierównej pracy serca, zwykle szybszej niż zwykle, wywołującej złe samopoczucie, pogorszenie tolerancji wysiłku i osłabienie. Mogą one okazać się migotaniem przedsionków czyli kardiologiczną chorobą, która jest jedną z głównych przyczyn udaru niedokrwiennego mózgu. W takiej sytuacji powinna być przeprowadzona diagnostyka w kierunku zaburzeń rytmu wygląda leczenie udaru mózgu?Leczenie zależy od typu udaru (niedokrwienny czy krwotoczny), jego przyczyny, lokalizacji i rozległości, a także od czasu jaki minął od początku objawów oraz obecności chorób towarzyszących. Jedną z metod leczenia udaru niedokrwiennego jest tromboliza polegająca na podaniu leku rozpuszczającego skrzeplinę i czasowo upośledzającego krzepliwość krwi. Jest ona dedykowana stosunkowo wąskiej grupie pacjentów, u których przyczyną udaru jest skrzeplina, od początku objawów udaru nie minęło więcej niż godz. i brak jest przeciwwskazań do znacznego obniżenia zdolności krzepnięcia krwi. Z tej metody leczenia wykluczone są osoby z wysokim ryzykiem krwawienia, jak aktywna choroba wrzodowa przewodu pokarmowego, aktywny nowotwór złośliwy, niedawno przebyta operacja czy niedawny uraz. Nie stosuje się trombolizy po godz. od wystąpienia pierwszych objawów udaru - jest to nie tylko nieskuteczne, ale również niebezpieczne, gdyż może prowadzić do powiększenia ogniska uszkodzenia mózgu. Inną metodą leczenia udaru niedokrwiennego mózgu spowodowanego skrzepliną jest trombektomia, czyli zabieg polegający na mechanicznym usunięciu skrzepliny poprzez cewniki wprowadzone do tętnic mózgowych. Do tej metody kwalifikuje się jeszcze mniejsza grupa chorych ( ponieważ dodatkowym warunkiem jej zastosowania jest odpowiednia lokalizacja skrzepliny w dostępnym miejscu, gdzie jest możliwe wprowadzenie cewników naczyniowych. Tu też liczy się czas - nie może minąć więcej niż 6 godz. od początku objawów, po tym czasie usunięcie skrzepliny nie zmniejszy w dużym stopniu rozległości uszkodzenia mózgu, a przeprowadzanie ryzykownego zabiegu nie ma większego sensu. Leczenie udaru krwotocznego jest zupełnie inne - polega na zatamowaniu krwawienia wewnątrzczaszkowego. Tutaj również mają zastosowanie metody zabiegowe. Jedną z nich jest operacja neurochirurgiczna, do której niezbędne jest otwarcie czaszki, mechaniczne zamknięcie krwawiącego naczynia i ewentualne usunięcie krwiaka, który podnosi ciśnienie wewnątrzczaszkowe. Ta metoda nie może być zastosowana we wszystkich przypadkach udaru krwotocznego, a podstawowym kryterium jest lokalizacja miejsca krwawienia i stan kliniczny pacjenta. Inną metodą zatamowania krwawienia z naczynia mózgowego jest embolizacja czyli zamknięcie uszkodzonego naczynia za pomocą narzędzi i substancji wprowadzonych przez naczynia krwionośne aż do miejsca krwawienia. Tutaj też decydujące są warunki anatomiczne. Niezależnie od tego, czy było zastosowane leczenie zabiegowe, czy też od niego odstąpiono, bo były do tego przeciwwskazania, stosowana jest farmakoterapia mająca na celu ratowanie życia, łagodzenie objawów, zmniejszenie rozległości uszkodzenia mózgu i zminimalizowanie powikłań. W każdym przypadku podaje się leki pozwalające na utrzymanie odpowiedniego ciśnienia krwi, utrzymanie optymalnego rytmu serca i leki poprawiające metabolizm mózgu. Jeśli jest taka potrzeba, stosuje się leki obniżające ciśnienie wewnątrzczaszkowe. W zależności od typu udaru podawane są leki albo poprawiające krzepnięcie krwi, aby zatrzymać krwotok, albo obniżające krzepliwość, aby poprawić dopływ krwi w przypadku niedokrwienia. Są to zwykle łagodne środki przeciwkrzepliwe jak heparyna lub doustne antykoagulanty i leki przeciwpłytkowe jak aspiryna. Jeśli przyczyną jest blaszka miażdżycowa, włącza się dodatkowo statynę, w niektórych przypadkach rozważa się poszerzenie zwężonej tętnicy domózgowej. Nie sposób wymienić wszystkich leków stosowanych u pacjentów z udarem, terapię dostosowuje się do indywidualnej sytuacji klinicznej. Czy pacjent po udarze mózgu wymaga rehabilitacji? U pacjenta po udarze mózgu rehabilitacja powinna być zastosowana jak najszybciej, zazwyczaj rozpoczyna się jeszcze w trakcie pobytu w oddziale udarowym po uzyskaniu stabilnego stanu. Ma ona na celu usprawnienie funkcji poznawczych i ruchowych, a jej efekty zależą od lokalizacji i rozległości udaru, wieku pacjenta, jego stanu klinicznego, chorób towarzyszących i zastosowanego leczenia. Często nie udaje się przywrócić stanu sprzed udaru, gdyż ta choroba ta prowadzi do nieodwracalnego obumarcia fragmentu mózgu i musimy liczyć się z tym, że martwe komórki nie ożyją, a nowe nie odrosną. Jednak szansa na poprawę, a nawet całkowite ustąpienie ubytków neurologicznych istnieje, gdyż część komórek mózgowych jest tylko ogłuszona, a w odpowiednich warunkach może się „obudzić” i zacząć prawidłowo funkcjonować. Ponadto komórki mózgowe są plastyczne, co oznacza, że nawet jeśli część z nich zostanie zniszczona, sąsiadujące neurony mogą całkowicie lub częściowo przejąć funkcje obumarłych komórek. Dlatego rehabilitacja ma sens i daje nadzieję na wstanie z łóżka, odzyskanie sprawności, powrót do pracy i życia społecznego. Zakres rehabilitacji zależy od rodzaju dysfunkcji - zazwyczaj polega na usprawnianiu motorycznym. W przypadku zaburzeń mowy może okazać się konieczna pomoc logopedy, a także mozolna pomoc rodziny, aby na nowo nauczyć mowy osobę dotkniętą afazją. Rehabilitacja po udarze to również pomoc psychologa i dietetyka. Bardzo często udar mózgu jest wynikiem niewłaściwego stylu życia, dlatego pacjent w trakcie rehabilitacji powinien dowiedzieć się, co ma robić aby uniknąć ponownego epizodu. Czy udar mózgu może się powtórzyć? Osoba, która przebyła udar mózgu na znacznie wyższe ryzyko jego nawrotu w porównaniu do osoby, która tego nie doświadczyła. Ryzyko to można je obniżyć eliminując lub ograniczając czynnika ryzyka. Chodzi tu przede wszystkim o usunięcie przyczyny udaru (jeśli to możliwe), zmianę stylu życia w zakresie diety i aktywności fizycznej, utrzymanie odpowiedniej masy ciała, prawidłowego ciśnienia tętniczego krwi, optymalnej glikemii i profilu lipidowego. Zazwyczaj niezbędne jest przyjmowanie odpowiednich leków. Jakie są przyczyny udaru mózgu? Przyczyny udaru mózgu mogą być różne, ale w każdym przypadku dotyczą naczyń krwionośnych. Najcześciej do udaru niedokrwiennego prowadzi miażdżyca zewnątrzczaszkowych tętnic dogłowowych (szyjnych i kręgowych) lub wewnątrzczaszkowych tętnic mózgowych. Powoduje ona zwężenie naczyń i utrudnienie przepływu krwi. W przypadku krytycznego zwężenia może dojść do długotrwałego niedokrwienia komórek mózgowych i ich obumarcia, a ten proces może przyspieszyć pęknięcie blaszki miażdżycowej oraz powstanie skrzepliny w miejscu pęknięcia. Do pęknięcia bardzo często prowadzi wzrost ciśnienia tętniczego. Powszechną przyczyną udaru niedokrwiennego jest zator. W ponad 90% przypadków materiałem zatorowym jest skrzeplina, która pochodzi z różnych części naszego krwiobiegu, najcześciej z serca. Do jej powstania może dojść w czasie migotania przedsionków, kiedy to krew w przedsionkach serca (głównie w uszkach przedsionków) krzepnie. Dopóki skrzeplina pozostaje w uszkach, nic się nie dzieje, kiedy się z nich wydobędzie, płynie z krwią i może powodować zatory. Przyczyną zatorów mózgowych jest skrzeplina pochodząca z lewej połowy serca (najczęściej z uszka lewego przedsionka) lub z dużych tętnic np. aorty. Aby zapobiec powstaniu skrzeplin, u osób z wysokim ryzykiem zakrzepowo-zatorowym stosuje się leki przeciwkrzepliwe - obecnie dostępnych jest kilka preparatów, a ich wybór zależy od indywidualnych wskazań klinicznych oraz preferencji pacjenta. Kolejną przyczyną udaru są różnego rodzaju uszkodzenia ściany małych naczyń mózgowych, do których dochodzi u osób z niewyrównaną cukrzycą czy nieoptymalnie leczonym nadciśnieniem tętniczym. Takie naczynia są podatne na zamknięcie i wywołanie udaru niedokrwiennego, bądź też na pęknięcie (szczególnie w czasie skoku ciśnienia tętniczego) i spowodowanie udaru krwotocznego. Do poważnego udaru krwotocznego dochodzi u osób z wrodzonymi malformacjami naczyń mózgowych. Nieprawidłowe naczynia są podatne na pęknięcie i powstanie rozległego krwotoku wewnątrzczaszkowego z poważnymi konsekwencjami. W niektórych przypadkach wykrycie przyczyny udaru bywa trudne, u ok. 20% osób z udarem nie udaje się jej ustalić. Czyli udar mózgu występuje u młodych osób? Udar mózgu to choroba osób starszych, gdyż ryzyko jego wystąpienia wzrasta z wiekiem i jest wynikiem współistnienia kilku chorób czy czynników wywołujących. Niemniej jednak również wśród młodych istnieje pewna grupa osób narażonych - są to pacjenci z wrodzonymi malformacjami naczyń mózgowych np. tętniakami. Bardzo często dochodzi u nich do samoistnego krwotoku wewnątrzczaszkowego, poważnych powikłań, a nawet śmierci. Druga grupa pacjentów młodych, którym grozi udar mózgu, to osoby otyłe, palące papierosy, z zaburzeniami metabolicznymi i nadciśnieniem tętniczym, które pomimo młodego wieku metrykalnego nazbierały dużo czynników ryzyka i tym samym biologicznie zbliżyły się do osób starszych. Na czym polega profilaktyka udaru mózgu? Profilaktyka udaru mózgu to wyeliminowanie lub ograniczenie czynników ryzyka jego wystąpienia. Bardzo ważnym działaniem prewencyjnym jest zapobieganie miażdżycy. Miażdżyca to uogólniona choroba naczyń, której główną przyczyną są zaburzenia metaboliczne (jak cukrzyca czy dislipidemia), powiązane z otyłością, niewłaściwą dietą, brakiem aktywności fizycznej czy paleniem paleniem papierosów. Jest ona czynnikiem ryzyka nie tylko udaru mózgu, ale też zawału serca czy niedokrwienia kończyn. Profilaktyka w tym przypadku to nic innego jak zmiana stylu życia, utrzymanie prawidłowej masy ciała oraz leczenie zaburzeń metabolicznych, jeśli są do tego wskazania. Jeśli doszło już do zaawansowanej miażdżycy tętnic szyjnych, to oprócz odpowiedniej farmakoterapii, działaniem profilaktycznym będzie poszerzenie krytycznych zwężeń poprzez wszczepienie stentu lub endarterektomię czyli chirurgiczne usunięcie blaszki miażdżycowej. Bardzo ważne jest też utrzymanie prawidłowego ciśnienia tętniczego, w tym przyjmowanie leków hipotensyjnych, jeśli jego wartości są podwyższone. Kolejnym elementem profilaktyki udaru mózgu jest wykrycie migotania przedsionków oraz profilaktyczne stosowanie leków przeciwkrzepliwych u osób, które mają do tego wskazania. Zidentyfikowanie takich pacjentów to zadanie lekarza rodzinnego i kardiologa, ale lekarze innych specjalności również nie powinni pozostawać obojętni, jeśli zauważą u chorego migotanie przedsionków. Jak udzielić pierwszej pomocy przy udarze mózgu? Jeśli podejrzewamy udar mózgu u siebie czy drugiej osoby, nie możemy tego bagatelizować. Nie wolno czekać, aż dolegliwości ustąpią, ponieważ czas od wystąpienia pierwszych objawów udaru do jego potwierdzenia w badaniach diagnostycznych i wdrożenia odpowiedniego leczenie ma tu ogromne znaczenie. Wezwanie jak najszybciej karetki jest jedyną formą pomocy, jaką możemy w takiej sytuacji udzielić. Zbyt późne zgłoszenie się do szpitala dyskwalifikuje z leczenia interwencyjnego, zwiększa rozległość uszkodzenia mózgu i zmniejsza szanse na powrót do zdrowia. Jak zdiagnozować udar mózgu? Jakie badania się wykonuje? Podejrzenie udaru wysuwa się na podstawie charakterystycznych objawów, które zostały opisane powyżej. Pierwszym badaniem diagnostycznym ukierunkowanym na potwierdzenie uszkodzenia mózgu jest zazwyczaj tomografia komputerowa głowy, która pozwala na uwidocznienie ogniska udarowego oraz rozpoznanie czy mamy do czynienia z udarem niedokrwiennym czy krwotocznym. Jeśli są do tego wskazania, podczas wykonywania tomografii podaje się kontrast, który umożliwi dokładniejsze uwidocznienie nieprawidłowości, w tym również uwidocznienie naczyń mózgowych i ewent. nieprawidłowości w ich budowie. Zazwyczaj tomografia komputerowa wystarczy do rozpoznania udaru mózgu, jeśli jednak istnieją jakieś watpliwości diagnostyczne, wykonuje się dodatkowo rezonans magnetyczny, który jest badaniem dokładniejszym, ale mniej dostępnym. Na tym etapie podejmowana jest decyzja co do sposobu leczenia i jest ono niezwłocznie wdrażane. Ale diagnostyka w tym momencie nie kończy się. Czasem w trakcie hospitalizacji kilkakrotnie wykonuje się tomografię komputerową, aby ocenić czy ogniska udarowe ulegają progresji czy regresji. Jeśli mamy do czynienia z udarem niedokrwiennym, przeprowadza się badania kardiologiczne, takie jak echo serca, Holter EKG, czy Doppler tętnic szyjnych. Dodam, że „zwykłe” EKG spoczynkowe jak również badania laboratoryjne krwi wykonuje się zawsze, najczęściej podczas przyjmowania do szpitala, jeszcze przed przewiezieniem pacjenta do pracowni tomografii komputerowej. Jakie mogą być skutki udaru? Udar jest bardzo poważną chorobą, obarczoną wysokim ryzykiem zgonu. W przypadku udaru krwotocznego śmiertelność wynosi około 50%. W przypadku udaru niedokrwiennego lub jego wczesnych powikłań sięga ona 20%. Udar mózgu jest trzecią co do częstości przyczyną śmierci, zaraz po chorobach układu sercowo-naczyniowego i po nowotworach. Jednocześnie jest najczęstszą przyczyną trwałego inwalidztwa osób dorosłych. Część pacjentów po przebytym udarze nie wraca całkowicie do zdrowia. Mogą utrzymywać się zaburzenia świadomości, poważne dysfunkcję poznawcze, niedowłady z przykurczami, duże trudności z poruszaniu się, brak zdolności do samoobsługi i konieczność opieki w różnym zakresie. Inne problemy to zaburzenia mowy czy zaburzenia pamięci, które wykluczają z życia społecznego czy z aktywności zawodowej. Czym charakteryzuje się udar pnia mózgu? Jak są objawy? Udar pnia mózgu należy do najcięższych postaci udaru, na szczęście zdarza się stosunkowo rzadko. Pień mózgu jest bardzo ważną strukturą, ponieważ w nim zlokalizowane są ośrodki, które regulują podstawowe procesy życiowe, jak oddychanie, krążenie, utrzymanie ciśnienia krwi i termoregulacja, a także różne odruchy obronne ( kaszel, połykanie). Uszkodzenie tej okolicy mózgu wiąże się z bardzo wysokim ryzykiem zgonu, często w krótkim czasie, a możliwości pomocy są bardzo ograniczone. Objawy udaru pnia mózgu nie są specyficzne, zazwyczaj stan ogólny jest bardzo ciężki, osoba jest głęboko nieprzytomna, ma zaburzenia oddychania i niskie ciśnienie tętnicze, ostatecznie dochodzi do zatrzymania krążenia. Nawet jeśli zaburzenia funkcji życiowych nie postępują dramatycznie szybko, będzie czas na przeprowadzenie diagnostyki i wdrożenie leczenia, istnieje pewna szansa na uratowanie życia, ale trwale następstwa są zazwyczaj poważne. Jakie są różnice między udarem prawej półkuli a lewej półkuli mózgu? Nasz mózg składa się z dwóch półkul, ale nie są one identyczne. Pod względem podstawowych funkcji, jak czucie czy ruchy mięśniowe, istnieje symetria. Uszkodzenie prawej półkuli objawia się niedowładem prawej ręki i nogi, natomiast ognisko udarowe w lewej półkuli mózgu spowoduje niedowład prawej strony. Dzieje się tak, ponieważ szlaki nerwowe biegnące do mięśni krzyżują się w początkowym odcinku. Istnieją też pojedyncze ośrodki, które nie są symetryczne i znajdują się tylko w jednej półkuli. Typowym przykładem jest ośrodek mowy, który u praworęcznych osób zlokalizowany jest w lewej półkuli. Udar w tej okolicy powoduje afazję czyli utratę zdolności rozumienia mowy, trudności ze znalezieniem właściwych słów lub ich zapominanie, ale też problemy z czytaniem, czy pisaniem. Takie zaburzenia nie wystąpiłyby, gdyby u tej osoby udar dotyczył symetrycznego miejsca w prawej półkuli. Wiadomo również, że u większości osób w lewej półkuli znajduje się ośrodek warunkujący talent do nauk ścisłych, zdolności matematyczne i umiejętność analizy danych. Natomiast w prawej półkuli zlokalizowane są ośrodki związane z myśleniem abstrakcyjnym i wyobraźnią, dzięki czemu rozumiemy dowcipy, konteksty i aluzje. Udar w tych okolicach może pozbawić nas w/w umiejętności, co przez otoczenie może być odebrane jako „zmiana charakteru”. Czy rozległy udar mózgu jest bardzo niebezpieczny? Jakie są rokowania u pacjenta?Zazwyczaj do rozległego udaru mózgu dochodzi w wyniku krwotoku wewnątrzczaszkowego, czyli w przypadku udaru krwotocznego. Ale nie tylko - udar niedokrwienny również może być rozległy, jeśli jest spowodowany zamknięciem dużego naczynia mózgowego, które odpowiada za ukrwienie dużego obszaru mózgu. W przypadku rozległego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego objawy od początku są niepokojące, są to zwykle zaburzenia świadomości albo całkowita utrata przytomności. Rozległy udar mózgu jest obarczony wysoką śmiertelnością lub ryzykiem poważnego inwalidztwa, jak przykuwający do łóżka niedowład czy paraliż dużej części ciała. Często takie osoby nie odzyskują pełnej świadomości, kontakt jest z nimi znaczenie ograniczony, zdarza się także, że na stałe pozostają zupełnie po szczepionce Pfizer może wystąpić udar mózgu? Analiza zgłaszanych na całym świecie działań niepożądanych i powikłań po podaniu szczepionki przeciw COVID-19 wykazała, że istnieje pewne ryzyko wystąpienia udaru mózgu niezależnie od rodzaju zastosowanego preparatu. Jest to spowodowane zwiększeniem właściwości zakrzepowo-zatorowych krwi, co jest jednym z mechanizmów prowadzących do udaru niedokrwiennego. Odnotowano niewielką liczbę udarów mózgu powiązanych z podaniem szczepionki. Należy wziąć pod uwagę, że na całym świecie podano ponad 12 miliardów dawek. Tak duża liczba stworzyła ryzyko wystąpienia różnych niekorzystnych efektów niezamierzonych, większość nich nie miałaby szansy wystąpić, jeśli szczepionek podano by np. 12 tysięcy czy nawet 12 milionów. Jednym z wielu odnotowanych powikłań jest udar mózgu, a ryzyko wystąpienia stanowi setną część procenta, jest więc bardzo niskie. Dla porównania ryzyko zakrzepowo-zatorowe w czasie ciężkiego przebiegu COVID-19 jest bardzo wysokie, najczęściej przybiera postać zatoru płucnego - poważnej choroby bardzo często wykrywanej u pacjentów hospitalizowanych z powodu infekcji SARS-CoV-2, pomimo tego, że każdy z nich w szpitalu otrzymuje leki przeciwkrzepliwe. Odkładając na bok dane naukowe i różne medialne doniesienia propagatorów lub sceptyków, sięgnijmy pamięcią wstecz i przypomnijmy sobie, ile znamy osobiście osób, u których wystąpiło jakiekolwiek powikłanie po podaniu szczepionki przeciw COVID-19, i dla porównania ile znamy osób, które miały powikłania po przebyciu tej choroby. Wnioski wydają się jednoznaczne, ale każdy na prawo do Joanna Kamińską rozmawiała kardiolog i specjalista medycyny rodzinnej dr n. med. Ewa Uścińska. Ukończyła Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, a umiejętności zawodowe uzyskała w Klinice Kardiologii USK oraz w Oddziale Kardiologicznym Szpitala MSWiA w Białymstoku. Przez 5 lat pełniła funkcję ordynatora Oddziału Kardiologicznego Szpitala Powiatowego w Ostrowi Mazowieckiej. Posiada także wykształcenie z zakresu zarządzania - ukończyła EMBA w Ochronie Zdrowia WUM/SGH. Od kwietnia 2021 r. zajmuje się ambulatoryjną diagnostyką i leczeniem w kilku placówkach medycznych na terenie Warszawy. Interesuje się profilaktyką pierwotną i wtórną chorób układu krążenia, a jej szczególną pasją jest edukacja pacjentów na temat zdrowego stylu życia.

1. Udar mózgu a wiek, płeć i rasa. Badania wykazują, że ryzyko wystąpienia udaru mózgu nasila się wraz z wiekiem, a najbardziej narażone są osoby po 65. roku życia. W przypadku płci, różnica pomiędzy kobietami i mężczyznami cierpiącymi na udar nie jest znacząca, jednak to mężczyźni nieco częściej padają jego ofiarą. Trzy lata temu Jacek Rozenek doznał rozległego udaru. Otarł się o śmierć, był sparaliżowany. Jak pomagała mu Małgorzata Rozenek? "Małgorzata ma teraz swoje życie, a ja mam swoje". Udar, jaki Jacek Rozenek, aktor "Barw szczęścia", przeszedł w 2019 roku i jego konsekwencje, o których pisze w opublikowanej w czerwcu książce „Padnij! Powstań! Życie po udarze”, były dla niego czasem największej próby. To, że dziś mówi, porusza się, a nawet jest w lepszej formie, niż kiedyś, zawdzięcza morderczym, wielogodzinnym ćwiczeniom, jakie robił codziennie przez lata. W szpitalu doznał zderzenia z rzeczywistością - lekarze traktowali go instrumentalnie. Ale najgorsze było to, że został sam - siłę, by przetrwać i wrócić do zdrowia, musiał znaleźć w sobie. Jak Małgorzata Rozenek wspierała Jacka Rozenka po udarze? Przed udarem Jacek Rozenek był okazem zdrowia - był w świetnej formie, trenował, znakomicie się czuł. Atak przyszedł niespodziewanie i wywrócił jego życie do góry nogami. Kiedy Rozenek trafił do szpitala, lekarze byli pewni, że umrze i wezwali najbliższych, by go pożegnali. W tym gronie nie zabrakło byłej żony Małgorzaty Rozenek-Majdan: Przyjechała się ze mną pożegnać, później raz odwiedziła mnie z naszymi synami, kiedy nie umarłem i byłem w szpitalu, a trzeci raz się widzieliśmy, kiedy przepisywałem na nią mieszkanie. Była bardzo zajęta. Ale fajnie, że się zjawiła z chłopcami. I że nie żądała ode mnie pieniędzy na dzieci, kiedy nie mogłem pracować i nie zarabiałem. Bardzo to doceniam. Także to, że pokazała moją książkę na swoim Instagramie. Nie rozmawiałem z nią o tym wcześniej. Byłem bardzo miło zaskoczony, bo Małgorzata ma teraz swoje życie, a ja mam swoje. Nie ingerujemy w swoje sprawy i tak jest OK. Aktor spędził półtora miesiąca na OIOM-ie i usłyszał, że będzie sparaliżowany. Przed udarem prowadził dużo szkoleń dla lekarzy, w których mówił im, jak powinni się zachowywać w stosunku do pacjentów. W szpitalu zetknął się ze smutną rzeczywistością polskiego NFZ: „Ich zachowanie w szpitalu stanowiło skrajną antytezę moich szkoleń. To było instrumentalne traktowanie człowieka. Są lekarze wspaniali i tacy, którzy do niczego się nie nadają. Nawet mi ich szkoda, bo wykonują zawód, którego nie powinni wykonywać”, powiedział nam z goryczą Jacek Rozenek. Artur Barbarowski Ciężka choroba nie zmusiła go do przewartościowania życia, chociaż codziennie doskwierała mu samotność: Po wyjściu ze szpitala pojechałem do domu i byłem kompletnie sam przez pierwsze trzy dni. Miałem sparaliżowaną całą prawą stronę ciała, więc nie jadłem. (…) Przez trzy lata walki o życie, a potem o powrót do zdrowia, byłem całkiem sam - zwierzył się nam Jacek Rozenek. Aktor wykorzystał wszystkie swoje oszczędności na rehabilitację. A te się szybko skończyły, ponieważ, oczywiście, nie mógł grać, a więc i zarabiać. Nie miał pieniędzy nawet na konsultację medyczną: Nie widziałem lekarza od półtora roku. Nie powinno tak być, ale przez ten czas nie mogłem sobie pozwolić finansowo na lekarza. Teraz już mam odpowiednie zasoby, więc pójdę - powiedział „Party” aktor. Poruszający wywiad z Jackiem Rozenkiem w nowym "Party"! Już w sprzedaży.

Kiedy udar występuje w lewej półkuli, gdzie znajduje się centrum mowy mózgu, może to prowadzić do zaburzeń mowy. Problemy z mową często występują u pacjentów z udarem, którzy doznali udaru lewej półkuli. Rodzaje poważnych problemów z mową po udarze.

^{Fot. / Opublikowano: 11:09Aktualizacja: 00:23 Udar mózgu to stan zagrażający życiu, dlatego przy jego podejrzeniu należy zapewnić choremu bezpieczeństwo i jak najszybciej wezwać pogotowie ratunkowe. Objawy świadczące o udarze mózgu mogą mieć różne nasilenie, jednak najczęściej są dość udar niedokrwienny może przyczynić się do powstania niedowładu mięśni twarzy lub kończyny górnej, drętwienia, problemów z widzeniem i chodzeniem. Co to jest udar mózgu, kto jest narażony na jego wystąpienie i jak rozpoznać objawy alarmowe? Udar mózgu – definicja Udar mózgu – statystykiUdar mózgu – czynniki ryzyka Udar mózgu – rodzaje i przyczyny Udar mózgu – objawy alarmowe Udar mózgu – objawy Udar mózgu – leczenie Czy można zapobiec udarowi mózgu? Udar mózgu – definicja Zgodnie z definicją udar to nagłe, ogniskowe, naczyniopochodne uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, które prowadzi do zaburzenia czynności mózgu. Stan ten utrzymuje się powyżej 24 godzin, skutkuje niewydolnością krążenia krwi i śmiercią komórek nerwowych. Rozpoznaje się go u pacjentów z widocznymi w badaniach obrazowych ogniskami zawałowymi. Jeśli w ciągu doby ustąpia ogniskowe objawy neurologiczne, a badania neuroobrazowe nie uwidocznią ogniska niedokrwiennego, u chorych stwierdza się przemijający napad niedokrwienia mózgu (transient ischemic attack – TIA). W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję: Odporność Naturell Czosnek Max Bezzapachowy, 90 kapsułek 17,39 zł Zdrowie umysłu, Odporność, Good Aging, Energia, Beauty Wimin Zestaw z głębokim skupieniem, 30 saszetek 139,00 zł Odporność Estabiom Baby, Suplement diety, krople, 5 ml 28,39 zł Odporność Bloxin Żel do jamy ustnej w sprayu, 20 ml 25,99 zł Odporność Naturell Uromaxin + C, 60 tabletek 15,99 zł Udar mózgu – statystyki Udar mózgu to bardzo poważny problem medyczny. Rocznie pojawia się on u 177/100 tys. mężczyzn i 125/100 tys. kobiet w Polsce, a w skali Europy wykrywany jest u 1,1 mln mieszkańców. Udar stanowi jedną z głównych przyczyn śmiertelności – w Europie z powodu chorób naczyń mózgowych umiera ok. 100 000 osób rocznie. Aż 80% wszystkich przypadków stanowi udar niedokrwienny mózgu. Jak wynika z obserwacji, zapadalność na udar mózgu jest wyższa u mężczyzn niż u kobiet. Udar mózgu – czynniki ryzyka Prawdopodobieństwo wystąpienia udaru mózgu zwiększa się wraz z wystąpieniem czynników ryzyka udaru takich jak: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze krwi, wysoki poziom cholesterolu LDL i triglicerydów, dyslipidemia palenie papierosów, nadmierne spożywanie alkoholu otyłość, przewlekły stres, choroby serca, przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych, szczególnie przez kobiety powyżej 35 roku życia. Udar mózgu – rodzaje i przyczyny Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje udaru mózgu: Udar niedokrwienny serca. Stanowi 4/5 wszystkich przypadków udarów. Powstaje w wyniku zamknięcia tętnicy i zmniejszenia dopływu krwi do mózgu. Przyczynia się do niego miażdżyca tętnic szyjnych i kręgowych, udar zatokowy spowodowany nadciśnieniem tętniczym, zatory związane z migotaniem przedsionków i wadami zastawkowymi oraz zaburzenia kurczliwości i układowe zapalenia naczyń. Udar krwotoczny, określany też jako wylew krwi do mózgu. Jest skutkiem wieloletniego nadciśnienia tętniczego, które przyczynia się do tworzenia się mikrotętniaków. Inną przyczyną udaru krwotocznego jest pęknięcie tętniaka lub naczyniaka powstałych w wyniku wad wrodzonych. Udar mózgu – objawy alarmowe Objawy udaru mózgu mogą pojawić się nagle i być niebezpieczne w skutkach, jeśli nie zostanie udzielona szybka pomoc. Warto je znać, by wiedzieć, kiedy zareagować – czas jest w tym przypadku niezwykle istotnym czynnikiem. Do pierwszych objawów udaru mózgu, nazywanych też objawami przepowiadającymi należą: porażenie nerwu twarzowego, asymetria twarzy (np. opadanie kącika ust, powieki) osłabienie/niedowład kończyny górnej lub dolnej, zaburzenia widzenia, zaburzenia mowy, zaburzenia równowagi, nagły, silny ból głowy. Należy pamiętać, że, nawet jeśli takie objawy nie są bardzo nasilone, po czym dochodzi do ich ustąpienia, nie należy ich bagatelizować. Ustąpienie symptomów może świadczyć o tym, że doszło do mini udaru czy przemijającego incydentu niedokrwiennego. Charakterystyczne objawy miniudaru to osłabienie mięśni, trudności w mówieniu, zawroty glowy, omdlenia. Statystycznie w ciągu miesiąca od incydentu udarowego może dojść do wystąpienia poważnego udaru. Dlatego też niewielkie nasilenie objawów należy traktować jako sygnał alarmowy, że w układzie krążenia mózgu dzieje się coś złego. Objawy typowe dla udaru mózgu można łatwo rozpoznać. U chorego dochodzi do nagłego wykrzywienia twarzy i porażenia połowiczego. Jeśli poprosimy poszkodowanego o uśmiechnięcie się, nie będzie mógł tego zrobić, dostrzeżemy też opadający kącik ust. W przypadku prośby o uniesienie ramienia, chory nie wykona w pełni wykonać tego polecenia ze względu na osłabienie mięśni. Utrudniona będzie też rozmowa – usłyszymy nieadekwatne odpowiedzi na pytania. Czasem pojawiają się też nietypowe objawy udaru mózgu takie jak: ruchy mimowolne, izolowane zaburzenia świadomości oraz zespoły nerwów obwodowych. W zależności od tego, jaka tętniczka uległa zamknięciu, takie będą objawy udaru niedokrwiennego, ponieważ każda część mózgu odpowiada za inne funkcje. Jeśli uszkodzeniu uległa tętniczka doprowadzająca krew do półkul mózgowych, może pojawić się niedowład kończyny czy ograniczenie mimiki twarzy po jednej stronie ciała. Ponadto uszkodzeniu mogą ulec obszary odpowiedzialne za czucie, czyli dojdzie do zniesienia czucia bądź nieprawidłowych wrażeń czuciowych jak drętwienia czy osłabienia. Oczywiście nie tylko miejsce, w jakim doszło do uszkodzenia komórek mózgowych ma znaczenie, ale także rozległość obszaru niedokrwienia, czyli średnica tętnicy jaka uległa zamknięciu. Jeśli dotyczy to niewielkich tętniczek, może dojść zaledwie do mini udaru mózgu, którego objawy są lżejsze, czy też przemijającego epizodu niedokrwiennego. Poważniejsze objawy mają miejsce zazwyczaj przy zajęciu tętnic większego kalibru. Poza zaburzeniami ruchu i czucia, w mózgu mogą ulec uszkodzeniu obszary odpowiedzialne za mowę. Afazja, czyli całkowite upośledzenie mowy, najczęściej towarzyszy niedowładowi kończyny górnej po stronie prawej w przypadku osób praworęcznych lub po stronie lewej u leworęcznych. Wśród innych objawów udaru niedokrwiennego mózgu wyróżnia się także zaburzenia widzenia. Objawy związane z niedokrwieniem móżdżku to przede wszystkim zaburzenia równowagi. Niedokrwienie lewej półkuli móżdżku skutkuje przewracaniem się chorego na stronę lewą. W przypadku prawej półkuli odwrotnie. Poza zaburzeniami równowagi pojawiają się także wymioty i zawroty głowy. Udar krwotoczny zazwyczaj daje takie same objawy jak udar niedokrwienny, choć jest rzadszy. Ma jednak cięższy przebieg. Częściej niż w udarze niedokrwiennym pojawia się nagły ból głowy, jak również pojawiają się inne niespecyficzne objawy jak zaburzenia rytmu serca, zaburzenia świadomości, niewydolność serca. Udar mózgu może również objawiać się zaburzeniami emocji, czy pojawieniem się napadów padaczkowych. Udar mózgu – leczenie Kiedy pojawią się objawy udaru mózgu, oznacza to, że tkanka mózgowa uległa uszkodzeniu. Bardzo ważne jest podjęcie szybkiej interwencji (do 3 godzin), ponieważ w przeciwnym razie deficytowe objawy neurologiczne ulegają utrwaleniu i dużo trudniej o rehabilitację i przywrócenie sprawności choremu. Objawy i skutki udaru mózgu są zależne nie tylko od tego, jak szybka będzie interwencja, ale również od tego, jaki obszar mózgu został objęty obszarem niedokrwienia. Pierwsza pomoc przy objawach udaru mózgu, bez względu na to, jakie jest nasilenie objawów klinicznych, wymaga jak najszybszego wezwanie pogotowia ratunkowego. Im mniejsza zwłoka, tym większe prawdopodobieństwo, że chory trafi na oddział udarowy i zostanie zastosowane właściwe leczenie, mające na celu maksymalne ograniczenie szkód, jakie wywołał udar mózgu. Po przybyciu na miejsce, ratownik medyczny ocenia się podstawowe funkcje życiowe pacjenta i podaje sól fizjologiczną. Po przyjeździe do szpitala określa się, jaki rodzaj udaru mózgu nastąpił i wdraża leczenie farmakologiczne. Aby utrzymać prawidłową pracę serca, podaje się leki inotropowe (dobutaminę, dopaminę, noradrenalinę) oraz kontroluje utrzymanie prawidłowego stężenia glukozy we krwi. W ostrej fazie udaru konieczne może być podanie cewnika donosowego lub maski tlenowej, a także dożylnego podania płynów. Pacjent po udarze mózgu przebywa w szpitalu średnio 7-12 dni. Ile żyje się po udarze mózgu? Niestety ok. 30% chorych umiera w ciągu 3 miesięcy po incydencie udarowym, a wielu pacjentów, którzy przeżyli wymaga stałej lub częściowej pomocy w codziennych czynnościach. Czy można zapobiec udarowi mózgu? Większości udarów mózgu można zapobiec prowadząc zdrowy tryb życia. Przede wszystkim należy rzucić palenie i ograniczyć spożycie alkoholu. Ważna jest codzienna aktywność fizyczna i utrzymywanie prawidłowej masy ciała. W diecie nie powinno znajdować się dużo soli, dlatego pacjentom mówi się, że po udarze nie wolno im jeść konserw, produktów wędzonych, słonych przekąsek, dań typu fast food iproduktów bogatych w tłuszcze nasycone. Korzystnie na organizm wpływa za to jedzenie dużej ilości warzyw i owoców oraz produktów pełnoziarnistych. W jadłospisie nie powinno zabraknąć też orzechów i nasion. Zobacz także Bibliografia: Małgorzata Wiszniewska i wsp., „Postępowanie w udarze mózgu. Skrót Wytycznych Grupy Ekspertów Sekcji Chorób Naczyniowych Polskiego Towarzystwa Neurologicznego z 2012 roku”, Polski Przegląd Neurologiczny, 2012, tom 8, nr 4. „Udary mózgu – rosnący problem w starzejącym się społeczeństwie”, Raport Instytutu Ochrony Zdrowia., Warszawa 2016. Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem. lek. Agnieszka Widera Jestem absolwentką Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Po studiach rozpoczęłam staż w Szpitalu Miejskim w Żorach. Ukończyłam też wiele dodatkowych kursów z zakresu dietetyki klinicznej, odżywiania kobiet w ciąży i dzieci, dietetyki w kosmetologii i dietetyki sportowej. Zobacz profil Podoba Ci się ten artykuł? Powiązane tematy: Polecamy} W zdecydowanej większości udar mózgu dotyczy osób powyżej 60. roku życia, choć zdarza się również u ludzi w wieku znacznie niższym – poniżej 30. roku życia, a nawet u dzieci. Opracowania epidemiologiczne podają, że zapadalność na udary w Polsce wynosi około 200 przypadków na 100 tys. osób rocznie. – Udar to nagłe, miejscowe zaburzenie krążenia krwi w mózgu – mówi prof. Jarosław Sławek, prezes Polskiego Towarzystwa Neurologicznego, kierownik Oddziału Neurologii Szpitala św. Wojciecha w Gdańsku. – Najczęściej występującym typem udaru jest udar niedokrwienny, zwany też zawałem mózgu. Zwykle związany jest on z procesem miażdżycowym naczyń prowadzących utlenowaną krew do komórek mózgowych – wyjaśnia. Udar mózgu jest uważany za trzecią najczęstszą przyczynę zgonu i główny powód inwalidztwa osób dorosłych. Jak podaje Światowa Organizacja Udaru Mózgu (World Stroke Organization), na świecie 80 mln osób przeszło udar mózgu, a 50 mln z nich jest z jego powodu niepełnosprawnych. Rozróżnia się dwa rodzaje udarów – niedokrwienny i krwotoczny. Rocznie prawie 80 tys. Polaków doświadcza udaru niedokrwiennego, który stanowi 85 proc. przypadków udaru. Połowa osób, która przeżyje, zmaga się z niedowładami, zaburzeniami mowy i innych funkcji. Większość z nich musi być otoczona całodobową opieką dotyczącą wszelkich codziennych czynności. Eksperci podkreślają, że kluczowe dla rokowania w udarze mózgu jest właściwe rozpoznanie i szybka interwencja lekarska. Objawy udaru U części pacjentów najpierw mogą wystąpić objawy ostrzegawcze, tzw. mały udar, nazywany również przemijającym niedokrwieniem mózgu. Objawy małego udaru utrzymują się zwykle 15-60 minut, najdłużej 24 godziny i ustępują całkowicie same. – Takich niepokojących objawów nie wolno lekceważyć, bo ich wystąpienie to ostrzeżenie przed dużym udarem, który przychodzi najczęściej w ciągu najbliższych kilkunastu dni – apelują neurolodzy. Podkreślają, że zawsze w takiej sytuacji należy zgłaszać się do lekarza i to bezpośrednio na Oddział Ratunkowy, a nie do lekarza rodzinnego. Liczy się każda minuta. – W udarze mózgu kładziemy bardzo duży nacisk na logistykę, żeby odpowiednio diagnozować pacjentów, żeby nie przegapić tych pierwszych symptomów udaru, bo im szybciej się leczy, tym lepsze wyniki – mówi dr Michał Karliński z Instytutu Psychiatrii i Neurologii, II Klinika Neurologiczna Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie. Polskie Towarzystwo Neurologiczne Leczenie udaru mózgu W przypadku rzadziej występującego udaru krwotocznego nadal jest niewiele metod skutecznego leczenia, przyznają eksperci. Natomiast przypadku udaru niedokrwiennego pacjent ma duże szanse na wyleczenie, o ile trafi do szpitala do 4,5 godziny od wystąpienia udaru, najlepiej na tzw. oddział udarowy. Tam podaje się mu lek, który rozpuszcza skrzeplinę (zabieg taki nazywamy trombolizą dożylną). Daje to szansę na odzyskanie mowy i sprawności ruchowej. – Przynajmniej 25 proc. chorych, którzy przeszli niedokrwienny udar mózgu jest w stanie w pełni wrócić do wszystkich aktywności jakie prowadzili przed chorobą, albo przynajmniej zachować pełną samodzielność – ale w każdym przypadku liczy się czas – podkreśla. W październiku wprowadzany został program pilotażowy dla nielimitowanych świadczeń w zakresie trombektomii mechanicznej w Polsce, na razie tylko w 7 ośrodkach. – Trombektomia mechaniczna pozwala na usunięcie zakrzepu z tętnic mózgowych. Uznana jest na świecie za metodę przełomową i daje szansę na powrót do normalnego życia ponad 50 proc chorych – tłumaczy prof. Konrad Rejdak, kierownik Kliniki Neurologii, Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego nr 4 w Lublinie. Jest to ośrodek, który jako pierwszy został włączony do pilotażu. – Wykonujemy ją u pacjentów, u których nie zadziałała tromboliza dożylna i u których zidentyfikowano zatkanie tętnicy mózgowia. I w tym przypadku czas gra rolę, bo można ją wykonać tylko do 6 godzin od momentu wystąpienia udaru. Procedura wykonywana w późniejszym okresie nie przynosi już tak spektakularnych rezultatów. Ryzyko udaru można zmniejszyć Na wystąpienie udaru mózgu wpływają schorzenia układu sercowo-naczyniowego, takie jak nadciśnienie tętnicze, migotanie przedsionków, miażdżyca tętnic szyjnych i cukrzyca – przypominają specjaliści. – Oczywiście choroby te należy diagnozować i odpowiednio leczyć. Jednak sama farmakoterapia to zdecydowanie za mało. Zdecydowanie większe znaczenie ma nasz codzienny styl życia – mówi – mówi dr Michał Karliński z Instytutu Psychiatrii i Neurologii, II Klinika Neurologiczna Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie. – Badania dowodzą, że poprzez wprowadzenie 5 bardzo konkretnych zachowań prozdrowotnych, możemy zapobiec połowie wszystkich udarów mózgu. Te zachowania to niepalenie tytoniu, utrzymywanie prawidłowej masy ciała, regularna aktywność fizyczna, umiarkowane spożycie i nienadużywanie alkoholu oraz zdrowa dieta – wymienia dr Karliński. Polskie Towarzystwo Neurologiczne

Udar pojawia się nagle i niespodziewanie. Uderza w te ośrodki mózgu, które sterują mową, czuciem, czy poruszaniem się. Osoba, z którą przed chwilą rozmawiałeś nagle nie potrafi wypowiedzieć słowa, a jej rękę i nogę może dotknąć paraliż. Mięśnie twarzy przestają współpracować i po jednej stronie pojawia się grymas.

^{Co to jest udar cieplny? Ze słońcem i upałami nie ma żartów, a z dobrodziejstw słońca należy korzystać ostrożnie i rozsądnie, ponieważ „przedawkowanie” gorąca może być niezwykle groźne dla zdrowia, a nawet życia. Jednym z niebezpieczeństw jest udar cieplny. Czym jest udar słoneczny? Jest to reakcja organizmu na przebywanie w zbyt wysokiej temperaturze. O udarze cieplnym mówi się w przypadku, gdy głęboka ciepłota ciała przekracza 40 stopni, a w komórkach i tkankach zaczynają zachodzić zmiany w postaci denaturacji białek i apoptozy (martwicy) komórek. Może również dojść do przekrwienia mózgu oraz opon mózgowych, dlatego czasem trudno jest znaleźć różnicę pomiędzy objawami udaru cieplnego a objawami udaru mózgu. Jednak są to dwa zupełnie różne stany, gdyż udar mózgu wynika z problemów neurologicznych i nie ma związku z przegrzaniem organizmu. Udar cieplny i słoneczny, obejmuje: cieplny udar mózgu, gorączkę cieplną, porażenie słoneczne, porażenie cieplne. Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje udaru cieplnego: niezależny od wysiłku fizycznego – dochodzi do niego zazwyczaj na skutek długiego przebywania w gorącym i wilgotnym otoczeniu, najczęściej latem podczas upałów, tzw. udar cieplny wysiłkowy – następujący podczas dużego wysiłku fizycznego, który dotyczy najczęściej sportowców, żołnierzy czy pracowników fizycznych. Kto jest narażony na udar słoneczny? Udar słoneczny może się zdarzyć: w gorącym klimacie; podczas upału; w czasie dużego nasłonecznienia; podczas przebywania w gorących i parnych pomieszczeniach; podczas długiego marszu lub zabawy w czasie upału. Objawy udaru słonecznego bóle głowy; zawroty głowy; zaczerwienienie i poparzenia skóry; przyspieszenie tętna; osłabienie; niepokój; dreszcze; nudności; wymioty; silne zawroty głowy; zaburzenia widzenia; niewyraźna mowa, bełkotliwa, chwiejny chód; gorączka powyżej 40 stopni; obfite pocenie się na początku, następnie utrata potliwości; zwiotczenie mięśni; zaburzenia oddychania; utrata przytomności. Jeśli wystąpią wymienione objawy udaru cieplnego, należy niezwłocznie wezwać pomoc! Wystąpienie objawów porażenia słonecznego i udaru bez słońca należy zawsze skonsultować z lekarzem, a w przypadku ich nasilenia – wezwać pogotowie. Jak długo trwa udar cieplny? Wśród najczęstszych pytań dotyczących udaru słonecznego stawia się pytanie, jak długo on trwa udar cieplny. Na to pytanie nie można jednoznacznej odpowiedzi. Wynika to z faktu, że czas trwania udaru słonecznego jest uzależniony od stopnia przegrzania organizmu, wieku osoby, która uległa udarowi, współistniejących chorób, poziomu nawodnienia organizmy czy czasu trwania ekspozycji na słońce lub wysoką temperaturę. U pacjentów, u których udar przebiega w łagodnym stopniu powrót do zdrowia może trwać zaledwie jeden dzień. W sytuacji bardziej niebezpiecznej formy, dojście do siebie może zająć nawet kilka dni. To, jak długo trwa udar cieplny zależy także od udzielonej pacjentowi pomocy i reakcji organizmu na podjęte leczenie. Im dłużej objawy są lekceważone, tym bardziej jego czas trwania i późniejsza rekonwalescencja się wydłużają. Kiedy udar cieplny mija, warto jeszcze przez jakiś czas szczególnie na siebie uważać, unikać słońca i wysokich temperatur, nawadniać organizm, unikać dużego wysiłku fizycznego. Udar słoneczny - pierwsza pomoc Jak powinna wyglądać pierwsza pomoc w przypadku udaru słonecznego? Przede wszystkim osobę podejrzewaną o udar słoneczny należy ewakuować z miejsca o wysokiej temperaturze. Pacjenta należy schładzać, aby temperatura głęboka ciała spadła poniżej 39˚C. Dobrym sposobem jest skropienie ciała chłodną wodą lub wodą o temperaturze pokojowej. Dodatkowo warto jednocześnie wykorzystać wentylator i skierować strumień powietrza na osobę z udarem. Ponadto należy pamiętać o uzupełnieniu płynów u osoby poszkodowanej. Dodatkowo warto poluzować lub zdjąć pacjentowi ciasne ubranie. Gdy twarz chorego jest blada, głowę ułóż niżej od tułowia, natomiast gdy jest czerwona - lepiej połóż go w pozycji półleżącej. Głowę i klatkę piersiową przykryj chłodnymi okładami (z wody lub lodu). Co 10 minut mierz temperaturę ciała - gdy obniży się do 38 stopni - schładzanie ciała możesz przerwać. Gdy chory jest przytomny, podaj mu duże ilości chłodnych płynów w małych porcjach, najlepiej lekko osolonej wody. W sytuacji, gdy stan chorego nie wraca szybko do normy, wezwij lekarza. Udar słoneczny - powikłania Udar słoneczny może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Do najważniejszych powikłań udaru słonecznego należy wymienić: niewydolność serca; niewydolność nerek; zaburzenia pracy wątroby; niedokrwistość; udar niedokrwienny; zaburzenia krzepnięcia krwi. Udar słoneczny w ciąży Organizm kobiety ciężarnej jest szczególnie narażony na promienie słoneczne, a w konsekwencji na wystąpienie udaru słonecznego. Stan ten zagraża zdrowiu matki i dziecka. Dla przykładu w przypadku utraty przytomności może nastąpić niedotlenienie płodu, które będzie skutkować uszkodzeniem mózgu. Udar słoneczny w ciąży może doprowadzić też do porodu przedwczesnego czy nawet poronienia. Jak uniknąć udaru słonecznego? Istnieje wiele sposobów, których wprowadzenie w życie będzie bardzo pomocne w istotnym zmniejszeniu ryzyka wystąpienia udaru. Do najważniejszych działań profilaktycznych należy zaliczyć: korzystanie z klimatyzacji; ograniczenie przebywa na dworze (w tym aktywności fizycznej) w ciągu dnia (przy wysokiej temperaturze powietrza); spożywanie dużej ilości płynów (zadbanie o prawidłowe nawodnienie); ubieranie luźnej odzieży, najlepiej w jasnym kolorze. Źródło:} Proces rehabilitacji po udarze mózgu składa się z kilku etapów, które obejmują rehabilitację poudarową, długotrwałą rehabilitację i rehabilitację długofalową. Efekty rehabilitacji po udarze mózgu zależą od wielu czynników, w tym powodu udaru mózgu, ciężkości udaru, wieku pacjenta i jego ogólnego stanu zdrowia. ^{Udar mózgu jest bardzo niebezpieczny. Jeśli rozpoznasz pierwsze objawy udaru, naprawdę możesz uratować komuś życie. Pamiętaj! Bez względu na to, czy to udar krwotoczny czy udar niedokrwienny, liczy się każda chwila! Jakie są przyczyny i objawy udaru mózgu. Jak przebiega leczenie pacjentów z udarem? I jak powinna wyglądać rehabilitacja po udarze? Spis treściUdar mózgu - rodzajeUdar mózgu - objawyUdar mózgu - skutkiUdar mózgu - pierwsza pomocUdar mózgu - przyczyny i czynniki ryzykaUdar mózgu - diagnostykaUdar mózgu - leczenieNowoczesne metody leczenia udaru mózgu [wideo]Udar mózgu - rehabilitacja po udarze mózguUdar mózgu - zapobieganie Udar mózgu to nagłe, miejscowe zaburzenie krążenia krwi w mózgu. W Polsce co roku udar mózgu dosięga ok. 80 tys. osób, z czego aż 30 tys. umiera w ciągu miesiąca. Warto zaznaczyć, że ok. 5 proc. z tych 80 tys. jest w młodym wieku. Choć zdecydowana większość pacjentów, którzy mają udar mózgu, to osoby starsze (średnia wieku to 60 lat), to udary zdarzają się także u osób młodych (od 20 do 35 lat). Spośród tych, którym udaje się przeżyć ostrą fazę udaru, 20 proc. wymaga stałej opieki, 30 proc. pomocy w niektórych codziennych czynnościach, zaś 50 proc. pacjentów po udarze mózgu odzyskuje niemal pełna sprawność, jest samodzielna, może wrócić do pracy. Ale powrót do zdrowia po udarze zależy od tego, jak szybko chorzy trafi pod specjalistyczną opiekę. Niedokrwione neurony obumierają w tempie 1,8 mln na minutę. Z każdą minutą obumiera więc część mózgu. A więc życie i zdrowie naszych bliskich często zależy od tego, czy w chwili zagrożenia pacjent, a przede wszystkim osoby w jego otoczeniu będą potrafiły właściwie i szybko zareagować. Poradnik Zdrowie: udar mózgu - przyczyny, objawy Udar mózgu - rodzaje udar niedokrwienny Udar niedokrwienny mózgu, inaczej zawał mózgu, to najczęściej występująca postać udaru mózgu. Stanowi 70-80% wszystkich jego przypadków. Jego przyczyną jest niedokrwienie, czyli nagłe zatrzymanie dopływu krwi do mózgu. Do niedokrwiennego udaru mózgu dochodzi, gdy skrzep krwi lub blaszka miażdżycowa zatka wnętrze naczynia, które doprowadza krew do mózgu. udar krwotoczny Udar krwotoczny mózgu powstaje wskutek rozerwania naczynia mózgowego, powodując wynaczynienie krwi w obrębie mózgowia. Krew poza naczyniami całkowicie niszczy tkanki, z którymi się styka. Stanowi ok. 15% przypadków udaru mózgu. Wyróżnia się dwa rodzaje udaru krwotocznego: a) krwotok śródmózgowy - powstaje w wyniku pęknięcia tętniczki mózgowejb) krwotok podpajęczynówkowy - to wylanie się krwi do przestrzeni otaczającej mózg udar żylny Jest wynikiem zakrzepicy żył mózgowych lub zatok żylnych opony twardej. Występuje bardzo rzadko. mikroudar (mały udar, mini udar) Miniudar (inaczej mały udar, mini udar, przemijające niedokrwienie mózgu) to schorzenie związane z nagłym zaburzeniem dostarczania krwi do mózgu. Chociaż objawy ustępują dość szybko, nawet w ciągu godziny, mogą wystąpić kilkakrotnie i są zwykle zwiastunem dużego udaru. Szacuje się, że u co piątej osoby po miniudarze prawdziwy udar może wystąpić w ciągu kilku dni lub tygodni. Udar mózgu - objawy Objawy udaru mózgu nie u każdego pojawiają się od razu. Najpierw mogą wystąpić objawy ostrzegawcze. Jest to tzw. mały udar, znany także pod nazwą przemijającego niedokrwienia mózgu. Objawy małego udaru utrzymują się zwykle 15-60 minut, najdłużej 24 godziny i same ustępują całkowicie. Co piąty chory ma objawy ostrzegawcze, zanim zachoruje na udar dokonany. Objawy udaru mózgu to:² niedowład, porażenie lub zaburzenia czucia połowicze (występujące tylko po jednej stronie ciała) zaburzenia mowy (mowa niewyraźna, bełkotanie, utrata zdolności mówienia, trudności w zrozumieniu mowy) zaburzenia widzenia – charakterystyczne jest niedowidzenie na jedno oko lub niedostrzeganie połowy pola widzenia (prawej lub lewej). Może pojawić się także podwójne widzenie zawroty głowy i bóle głowy z uczuciem wirowania otoczenia, z towarzyszącymi nudnościami, wymiotami zaburzenia równowagi - Najczęstsze objawy w tzw. ostrej fazie udaru mózgu to objawy motoryczne, a więc niedowłady kończyn, ręki lub nogi, albo jednocześnie górnej i dolnej kończyny najczęściej po tej samej stronie - mówi w rozmowie z agencją informacyjną Newseria Lifestyle dr hab. n. med. Jacek Rożniecki, kierownik Kliniki Neurologii, Udarów Mózgu i Neurorehabilitacji Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. - Objawem udaru jest także asymetria dolnej części twarzy w zakresie ust. Kącik ust jest obniżony po jednej stronie, fałd nosowo-wargowy wygładzony i to również powoduje bardziej niewyraźną mowę. - Kolejnym objawem świadczącym o tym, że mamy do czynienia z udarem mózgu, są zaburzenia mowy i problemy z porozumiewaniem się - dodaje dr Rożniecki. - Rzadziej występują takie objawy jak np. podwójne widzenie [...] Czasami mogą wystąpić zawroty głowy i zaburzenia równowagi, zaburzenia chodu. Udar mózgu - skutki Skutki udaru mózgu to:³ niepełnosprawność ruchowa (25‒50% przypadków) - zwłaszcza niedowład połowiczy, a także zaburzenia napięcia mięśniowego zaburzenia procesów poznawczych (30‒35% przypadków) zaburzenia pamięci otępienie zaburzenia koncentracji uwagi zaburzenia postrzegania zaburzenia emocjonalne (25‒60% przypadków) - apatia lub depresja przymusowy śmiech lub płacz stany maniakalne napady lęku lub lęk uogólniony napady padaczkowe (3‒30% przypadków) - napady wczesne lub późne powikłania ogólnoustrojowe zakażenia dróg moczowych odleżyny zapalenia płuc powikłania zakrzepowo-zatorowe ograniczenie aktywności społecznej (zależnie od stopnia niesprawności) - utrata dotychczasowego statusu społecznego, obniżenie stopy życiowej, izolacja od otaczającego świata Udar mózgu - pierwsza pomoc Jeżeli dostrzeżesz ww. objawy u bliskiej ci osoby, poproś, aby: uśmiechnęła się - jeśli widzisz, że podnosi tylko połowę ust, druga część twarzy może być porażona jednocześnie podniosła nad głowę obie ręce - Gdy nie może tego zrobić, masz dowód, że niedowład objął połowę ciała powtórzyła proste zdanie, np. dziś jest ładna pogoda. Jeśli mówi niewyraźnie lub wcale nie może wykrztusić słowa, może to oznaczać udar Wtedy postępuj wg. następującej instrukcji: 1. wezwij pogotowie ratunkowe, nie podawaj poszkodowanemu ani picia, ani jedzenia 2. jeśli poszkodowany jest przytomny, ułóż go w wygodnej dla niego pozycji 3. jeśli poszkodowany jest nieprzytomny, ułóż go w pozycji bocznej ustalonej Udar mózgu - przyczyny i czynniki ryzyka Wśród czynników ryzyka udaru mózgu wyróżnia się te niemodyfikowalne (na które nie mamy wpływu) i czynniki ryzyka, na które mamy wpływ. Najważniejszy i najczęstszy czynnik ryzyka udaru mózgu to nadciśnienie tętnicze. Ustawienie ciśnienia tętniczego w granicach ideału (120/80 mm Hg) obniża ryzyko udaru aż o 30-40 proc. Czynniki ryzyka, na które nie mamy wpływu Czynniki ryzyka, na które mamy wpływ wiek (powyżej 55 lat – nie oznacza to, że młode osoby nie zapadają na udar, tylko że częstość występowania udarów rośnie z wiekiem) płeć (częściej u kobiet niż u mężczyzn) rasa (częściej chorują osoby rasy czarnej) czynniki genetyczne nadciśnienie tętnicze choroby serca migotanie przedsionków wady serca palenie papierosów cukrzyca choroby naczyń (zwłaszcza zaawansowana miażdżyca) zaburzenia gospodarki lipidowej otyłość lub duża nadwaga zespół bezdechu sennego nadużywanie alkoholu Warto wiedzieć, że istnieją czynniki ryzyka udaru typowe dla kobiet. Naukowcy z Brigham and Women's Hospital w Bostonie (USA)1 zbadali potencjalne czynniki ryzyka udaru, które są unikalne właśnie dla kobiet:¹ poziomy hormonów, a konkretnie niski poziom dehydroepiandrosteronu (DHEA) hormonalna terapia zastępcza antykoncepcja hormonalna - przyjmowanie doustnego estrogenu lub złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych wczesny wiek pierwszej miesiączki (mniej niż 10 lat) wczesny wiek menopauzy (poniżej 45 lat) powikłania ciążowe cukrzyca ciążowa stan przedrzucawkowy nadciśnienie tętnicze w czasie ciąży lub bezpośrednio po niej Naukowcy zwracają uwagę, że nie każda kobieta, u której występuje jeden lub więcej czynników, będzie miała udar mózgu. Jednak, ich zdaniem, lekarze powinni zwrócić szczególną uwagę na takie pacjentki. Udar mózgu - diagnostyka Pacjent z udarem mózgu powinien trafić jak najszybciej na oddział neurologiczny, dysponujący tomografem komputerowym, aby w ciągu kilku godzin otrzymać specjalistyczną pomoc. Badanie tomograficzne jest niezwykle ważne, ponieważ pozwala zobaczyć obszar mózgu dotknięty choroba i określić jej rodzaj. Jeśli nie można wykonać tomografii, robi się punkcje lędźwiową, czyli pobiera specjalną igłą płyn mózgowo-rdzeniowy. USG dopplerowskie pozwala ocenić stan tętnic szyjnych, które mogą być zablokowane przez zator. Sprawdza się również poziom krzepliwości krwi. Jeżeli chory jest przytomny, wykonuje się też badanie neurologiczne (sprawdza się poprawność odruchów, ocenia siłę i sprawność mięśni, bada reakcje źrenic na światło). To wszystko pozwala precyzyjnie wyznaczyć obszar zniszczenia mózgu. Udar mózgu - leczenie W przypadku udaru krwotocznego jest mało metod skutecznego leczenia, jednak w przypadku udaru niedokrwiennego jest duża szansa na wyleczenie, o ile pacjent szybko trafi do szpitala. W przypadku udaru niedokrwiennego mózgu podaje się lek, który rozpuszcza skrzeplinę. Szybka i skuteczna interwencja daje pacjentowi szanse na odzyskanie mowy i siły mięśniowej w porażonych w dużym stopniu zapobiec uszkodzeniu mózgu, jeśli pacjent trafi do szpitala w ciągu ok. 2 godzin od wystąpienia udaru. Jest jeszcze szansa na udrożnienie zamkniętego naczynia mózgowego i przywrócenie krążenia w obszarze, który wprawdzie jest niedokrwiony, ale wciąż jeszcze żywy. Po 5–6 godzinach dochodzi do trwałych i nieodwracalnych zmian w tym obszarze mózgu, który uległ niedokrwieniu. Jeżeli chory otrzyma lek w ciągu ok. 3 godzin od wystąpienia objawów udaru, istnieją duże seanse na zminimalizowanie neurologicznych powikłań choroby, głównie niedowładów i zaburzeń mowy. Zazwyczaj chory leży w szpitalu 3 tygodnie. To czas, który decyduje o przyszłości, czyli sprawności intelektualnej i fizycznej. To też okres, gdy najszybciej przebiega regeneracja organizmu. Później wszystkie zmiany cofają się znacznie wolniej. Ważna jest także odpowiednia dieta po udarze. Badania wykazują, że u części pacjentów o przebytym udarze stwierdza się cechy niedożywienia, które istotnie zwiększa ryzyko występowania powikłań po udarze, takich jak, np. infekcje i odleżyny. Utrata masy mięśniowej utrudnia podjęcie skutecznej rehabilitacji i przedłuża czas pobytu chorego w szpitalu. Niedożywienie zmniejsza szanse na odzyskanie sprawności po udarze, zwiększa też ryzyko zgonu. Nowoczesne metody leczenia udaru mózgu [wideo] W Polsce stosuje się coraz więcej nowoczesnych metod leczenia udaru mózgu, ponieważ dotyka ona w naszym kraju aż 70 tys. osób rocznie. Pierwszym etapem leczenia udaru mózgu jest przywrócenie krążenia u osoby, która go przeszła. Jedną z metod, za pomocą których się to udaje jest mechaniczna trombektomia. O nowoczesnych metodach leczenia udaru mózgu opowiada dr hab. n. med. Adam Kobayashi z Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie. Udar mózgu - rehabilitacja po udarze mózgu Rehabilitacja po udarze mózgu rozpoczyna się w oddziale neurologicznym lub udarowym często już w dniu przyjęcia do szpitala i jest kontynuowana w oddziale rehabilitacyjnym, w przychodni lub – jeśli zachodzi taka konieczność – w domu chorego. Rehabilitacja jest szansą dla wielu pacjentów dotkniętych udarem mózgu na powrót do normalnego i aktywnego życia. Udar mózgu - zapobieganie 1. Kontrola ciśnienia tętniczego - zaleca się utrzymywanie wartości ciśnienia tętniczego poniżej 140/90 mm Hg, a u osób obciążonych cukrzycą i chorobami nerek do 130/80 mm Hg 2. Nie pal tytoniu i nie pij alkoholu 3. U osób pijących alkohol zaleca się ograniczenie jego spożycia najwyżej do 2 drinków dziennie u mężczyzn i 1 u kobiet. 4. Zwiększ aktywność fizyczną - skutkuje to zmniejszeniem zapadalności na schorzenia sercowo-naczyniowe, także udar mózgu. Rekomendowany jest regularny wysiłek fizyczny, umiarkowanie intensywny, przez min. 30 minut dziennie (szybki marsz, jogging, jazda na rowerze, aerobik). 5. Stosuj dietę ubogą w sód i bogatą w potas (sprzyja redukcji nadciśnienia tętniczego), częste spożywanie owoców i warzyw oraz ograniczenie tłuszczów zwierzęcych. 6. Trzymaj wagę ciała w normie. Jeśli masz nadwagę lub otyłość, zrzuć zbędne kilogramy - szczególnie, że jest otyłość lub nadwaga jest powiązana z innymi czynnikami ryzyka jak nadciśnienie tętnicze, hiperlipidemia, cukrzyca. 7. Kontroluj poziom cukru we krwi 8. Ogranicz stres}

Kiedy tętnica w mózgu zostaje zatkana przez skrzep krwi, nazywa się to udarem niedokrwiennym. Kiedy tętnica w mózgu pęka, często z powodu wysokiego ciśnienia krwi, nazywa się to udarem krwotocznym. Jednym ze sposobów określenia nasilenia udaru jest użycie Skali udaru NIH. U pacjentów z wynikiem od 21 do 42 (najwyższy możliwy

Udar mózgu, zaraz obok nowotworu i zawału serca, jest jedną z najczęstszych przyczyn przedwczesnej śmierci. W jego przebiegu dochodzi do uszkodzenia obszarów mózgu, odpowiadających za ruch, mowę i sferę poznawczą. Dzięki szybkiej interwencji medycznej udar można opanować i przywrócić u pacjenta utracone funkcje, choć należy pamiętać, że życie po udarze nie jest już takie samo. Nierzadko chorym po incydencie mózgowym trzeba się zajmować, wymaga on opieki zarówno fizjoterapeutycznej, jak i neurologopedycznej. Jak zadbać o taką osobę? Czym jest udar i jak się objawia? Udarem określa się nagłe zaburzenie czynności mózgu, które trwa około doby i może zakończyć się śmiercią. Udary dzielą się na krwotoczne (wylewy) i niedokrwienne (zaburzony jest dopływ krwi do mózgu), a ich skutki są ciężkie do przewidzenia. Częściej występującym rodzajem udaru jest udar niedokrwienny, który uznaje się za nieco lżejszy w swoich skutkach niż wylew. Udar może dotknąć nas w każdym wieku, choć częściej występuje u osób starszych. Warto wiedzieć, jakie są objawy udaru, aby móc udzielić niezwłocznej pomocy medycznej choremu: nagłe zaburzenie czucia z jednej strony ciała, nagłe porażenie połowy ciała, niedowłady, zaburzona mowa (mowa staje się niezrozumiała dla otoczenia, bełkotliwa), chory zachowuje się, jakby był pijany, zaburzenia równowagi, zaburzenie widzenia (często chory widzi podwójnie), bardzo silny ból głowy, czasem utrata – przyczyny Pojawienie się udaru jest stanem zagrożenia życia. Jego przyczyn jest wiele i często nakładają się na siebie. Wśród nich znajdują się: wiek (udary często pojawiają się po 60. roku życia, chociaż nie jest to regułą), nadciśnienie, szczególnie nieleczone, nadwaga, zła dieta, cukrzyca, używki, głównie palenie tytoniu i nadmierne spożywanie alkoholu, choroby serca, choroby naczyń krwionośnych, czynniki genetyczne, rasa – udary częściej dotykają osoby rasy czarnej, płeć – udar występuje częściej u kobiet niż mężczyzn. Jak wygląda życie chorego po udarze? Jakość życia pacjenta po udarze często znacznie się obniża, ponieważ dochodzi do uszkodzenia mózgu, a co z tym idzie – utraty niektórych funkcji związanych z ruchem i samodzielnością. Nierzadko pacjent staje się zależny od osób trzecich. Najczęstszymi skutkami udarów i wylewów (udarów krwotocznych) są: zaburzenia równowagi, niedowłady połowicze lub obustronne, trudności w przyjmowaniu odpowiedniej dla siebie pozycji, zaburzenia mowy, w tym afazja, zaburzenia pamięci, zespoły otępienne. Głównym celem rehabilitacji, zarówno ruchowej, jak i logopedycznej jest odzyskanie przez pacjenta sprawności w zakresie codziennych czynności, takich jak samoobsługa, przemieszczanie się, udział w życiu społecznym i komunikacja z otoczeniem. Warto zaznaczyć, że na sukces pacjenta składa się współpraca specjalistów, lekarzy, pielęgniarek oraz rodziny lub osób opiekujących się chorym. W zależności od stanu pacjenta wyróżnia się trzy grupy chorych pod względem ich sprawności ruchowej (motoryki): I grupa – pacjent kontaktowy, komunikujący się z otoczeniem, w dużej mierze samodzielny, który wymaga jedynie niewielkiego wsparcia; II grupa – pacjent leżący, który nie jest w stanie sam zmienić pozycji, jego samoobsługa jest znacznie ograniczona, często przejawia zaburzony kontakt z otoczeniem, wymaga stałej pomocy otoczenia; III grupa – pacjent leżący z dużymi zaburzeniami świadomości. Plany rehabilitacyjne znacznie różnią się w zależności od tego, w której grupie znajduje się pacjent. Powodzenie rehabilitacji zależy w dużej mierze od samego chorego, jego samopoczucia i stanu emocjonalnego. Z pewnością łatwiej pracuje się z osobą chętną i gotową do pracy. Mowa po udarze Na skutek udaru bardzo często pojawiają się zaburzenia mowy o różnym nasileniu i przebiegu. Ograniczone mówienie jest ogromnym problemem dla chorego, ponieważ znacznie utrudnia komunikację z otoczeniem, informowanie o swoich uczuciach, potrzebach. Ponadto wydłuża czas komunikacji, co jest męczące dla obu stron. Zaburzenia mowy po udarze mogą mieć charakter afazji (zaburzona mowa spowodowana uszkodzeniem czuciowego lub ruchowego ośrodka mowy lub obu naraz) bądź dyzartrii (mowa pacjenta jest zaburzona ze względu na uszkodzenie dróg unerwiających narządy mowne). Dyzartria jest o tyle lżejsza, że w jej przypadku pacjent może komunikować się z otoczeniem za pomocą pisma. Przy afazji sprawa ma się nieco gorzej, ponieważ chory przejawia nie tylko zaburzenia mowy, ale też trudności w nazywaniu, rozumieniu, czytaniu i liczeniu. Wiele osób z afazją jest całkowicie pozbawiona możliwości porozumiewania się z innymi ludźmi, co nierzadko jest powodem występowania depresji. U pacjentów z dyzartrią dominują trudności w odpowiednim układaniu narządów artykulacyjnych (robimy to całkowicie nieświadomie), a także zaburzenia połykania (dysfagia). Mowa chorego z dyzartrią cechuje się małą wyrazistością, monotonnością. Jest powolna i nierytmiczna. Przeczytaj również:Na czym polega dyzartria?Dysfagia (problem z połykaniem) – na czym polega?Terapia mowy po udarze Uważa się, że rehabilitację po udarze należy rozpocząć najszybciej jak to tylko możliwe. Zadaniem terapeutów w pierwszych dniach po incydencie mózgowym jest sprawdzenie, na jakim poziomie aktualnie znajduje się pacjent: Czy rozumie mowę? Czy potrafi nazwać zaproponowane obrazki? Czy nawiązuje kontakt z terapeutą? Czy mówi? Czy wie, gdzie się znajduje? Czy jest świadomy, jaki jest dzień tygodnia, miesiąc, rok? Warto zaznaczyć, że terapia mowy nie jest tylko zadaniem logopedy. Na proces leczenia ogromny wpływ ma rodzina i osoby opiekujące się chorym. Terapia mowy może trwać wiele miesięcy, a nawet lat, dlatego warto uzbroić się w cierpliwość. Bywają przypadki, że pacjent nigdy nie wraca do sprawności, którą wykazywał przed od zaburzeń mowy, które pojawiły się w wyniku udaru, każdy pacjent potrzebuje wsparcia, a przede wszystkim zrozumienia ze strony rodziny. Należy pamiętać, że proces rehabilitacji jest długi i monotonny i może mu towarzyszyć wiele chwil zwątpienia, obniżona samoocena i depresja, dlatego warto być z chorym w tym szczególnie trudnym dla niego czasie. Źródła: T. Pałka, M. Puchowska-Florek, Chory po udarze – rehabilitacja ruchowa i zaburzeń mowy, [w:] Choroby serca i naczyń, 2007, tom 4, nr 2. J. Morawska, M., A. Gutysz-Wojnicka, Problemy opiekunów chorych po udarze mózg. Udar Mózgu 2008, 10 (2).

Niektórzy uważają, że udar mózgu jest związany z nieprawidłową pracą serca, a to nieprawda. Udar mózgu jest powodowany zablokowaniem lub pęknięciem tętnic lub żył w mózgu, a nie w sercu. Chociaż ryzyko wystąpienia udaru jest związane z pracą układu sercowo–naczyniowego, to trzeba pamiętać, że udary zdarzają się w

Udar mózgu dotyka około 0,5 proc. ogólnej populacji. Ponad połowa występuje u osób powyżej 70. roku życia. W Europie rocznie notuje się milion nowych przypadków udaru mózgu. W Polsce rocznie dosięga około 70 tys. osób, z czego aż 30 tys. umiera w ciągu miesiąca. Ci, którym udaje się przeżyć ostrą fazę choroby, wymagają zwykle opieki bliskich ze względu na występujący po udarze niedowład kończyn bądź częściowy paraliż ciała. Dlatego nie można lekceważyć objawów udaru. Niezwykle ważna jest umiejętność rozpoznawania jego symptomów i udzielania pierwszej pomocy. Dla życia chorego liczy się każda minuta. W dobie nowoczesnych leków, szczególnie ważny jest czas od momentu wystąpienia objawów do dotarcia chorego do szpitala. spis treści 1. Klasyfikacja udaru 2. Rodzaje udaru Udar niedokrwienny Udar krwotoczny Mini udar 3. Przyczyny udaru 4. Objawy udaru 5. Diagnostyka udaru 6. Leczenie udaru Leczenie ogólne Leczenie udaru niedokrwiennego Leczenie udaru krwotocznego 7. Rehabilitacja po udarze 8. Profilaktyka udaru rozwiń 1. Klasyfikacja udaru Udar mózgu (incydent mózgowo-naczyniowy, dawniej także apopleksja; z gr. "paraliż"; łac. apoplexia cerebri, insultus cerebri, ang. cerebro-vascular accident, CVA) to zespół objawów klinicznych związanych z nagłym wystąpieniem ogniskowego lub uogólnionego zaburzenia czynności mózgu, utrzymujący się dłużej niż 24 godziny i niemający innej przyczyny niż naczyniowa. Zobacz film: "Migotanie przedsionków a udar mózgu" Udary mózgu to najczęstsza przyczyna niepełnosprawności – 70 proc. chorych jest dotkniętych kalectwem o różnym nasileniu. Kolejne incydenty udarowe pogłębiają niepełnosprawność ruchową, intelektualną i językową, a także skracają życie. Po przebytym udarze mózgu 20 proc. pacjentów wymaga opieki stałej, 30 proc. – pomocy w niektórych codziennych czynnościach, natomiast 50 proc. osób odzyskuje niemal pełną sprawność. W okresie 5 lat po pierwszym udarze mózgu, kolejnego zawału mózgu doznaje 30-40 proc. chorych. Powrót do zdrowia zależy jednak od tego, jak szybko choremu została udzielona pierwsza pomoc i kiedy trafił pod specjalistyczną opiekę. Umiejętność szybkiego zareagowania na pierwsze objawy udaru mózgu może ocalić wielu osobom życie. 2. Rodzaje udaru Istnieje kilka rodzajów udarów. Ich podział opiera się na patomechanizmie, który prowadzi do uszkodzenia tkanki mózgowej. Udar niedokrwienny Udar niedokrwienny to inaczej zawał mózgu (stanowi 85-90 proc. wszystkich przypadków udarów). Udar niedokrwienny mózgu polega na zamknięciu drogi dopływu krwi do określonego rejonu tkanki mózgowej. Może to nastąpić na skutek zmian strukturalnych, np. miażdżycowych, w obrębie ściany naczyń mózgowych, narastających latami w wyniku obecności czynników ryzyka. Do udaru niedokrwiennego mózgu może dojść również gwałtownie w wyniku przedostania się materiału zatorowego do tętnicy mózgowej. Istotnym czynnikiem zwiększającym ryzyko udaru niedokrwiennego mózgu jest migotanie przedsionków, wady zastawkowe serca. Innym mechanizmem jest stopniowe pogarszanie perfuzji mózgowej na skutek np. obniżenia ciśnienia tętniczego krwi. Nie stwierdza się tu przeszkody w przepływie krwi. Wyróżnia się więc udary niedokrwienne: a. zakrzepowo-zatorowe b. zatorowe c. hemodynamiczne – w wyniku obniżenia ciśnienia tętniczego i krytycznego spadku regionalnego przepływu mózgowego (bez przeszkody w naczyniu) PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem: Czy udar można przewidzieć? - odpowiada lek. Jerzy Bajko Czy to może być trzeci udar? - odpowiada lek. Jerzy Bajko Czy po udarze można wrócić do pełnej sprawności? - odpowiada lek. Jerzy Bajko Wszystkie odpowiedzi lekarzy Udar krwotoczny Udar krwotoczny jest spowodowany wylewem krwi do mózgu. Może to nastąpić na skutek np. pęknięcia tętniaka lub też pęknięcia osłabionej ściany naczynia pod wpływem znacznego wzrostu ciśnienia tętniczego. Przyczyną udaru krwotocznego mózgu mogą być również skazy krwotoczne oraz malformacje naczyniowe. Udary krwotoczne stanowią 10-15 proc. wszystkich przypadków udarów. Mini udar Mini udar to potoczna nazwa przemijającego ataku niedokrwiennego. Oznacza to, że mózg nie otrzymał koniecznej do funkcjonowania dawki krwi. Jest to więc przejściowe niedokrwienie. Przemijalność zjawiska nie oznacza jednak, że nie jest ono niebezpieczne. Wystąpienie miniudaru może bowiem świadczyć o poważniejszych problemach ze zdrowiem, a nawet być wstępem do ''właściwego'' udaru. Jeśli podzielić udary ze względu na dynamikę, można wyróżnić: Przejściowe napady niedokrwienne (TIA) – objawy ustępują w ciągu 24 godzin Udar ustępujący (RIND) – objawy ustępują w ciągu 3 tygodni Udar dokonany (CS) – objawy utrzymują się na stałym poziomie lub nasilenie maleje tylko częściowo Udar postępujący (PS) – objawy występują nagle, a następnie narastają stopniowo lub w postaci kolejnego zaostrzenia Udary mózgu w obszarze unaczynienia przez tętnice szyjne występują u około 85 proc. chorych, a w obszarze zaopatrywanym przez tętnice kręgowe – u 15 proc. 3. Przyczyny udaru Czynniki ryzyka udaru mózgu można podzielić na dwie grupy. Do niemodyfikowalnych przyczyn udaru mózgu zaliczamy: wiek – ryzyko zwiększa się dwukrotnie co 10 lat, od 55. roku życia płeć męska etniczne (rasa czarna i żółta) predyspozycje rodzinne i genetyczne (udar w rodzinie w wywiadzie, genetycznie uwarunkowane zespoły predysponujące do stanów zakrzepowych, hiperhomocysteinemia) przebyte udary Modyfikowalne czynniki ryzyka udaru mózgu to: nadciśnienie tętnicze choroby serca (migotanie przedsionków). W przypadku udaru mózgu przyczyną mogą też być zaburzenia gospodarki lipidowej oraz cukrzyca. Inną przyczyną udaru mózgu będą również zakażenia, choroby naczyń, zwężenie tętnicy szyjnej wewnętrznej oraz dysplazja włóknisto-mięśniowa. Za przyczynę udaru mózgu uważa się również palenie papierosów i nadużywanie alkoholu. W niektórych przypadkach udaru mózgu przyczyną jest również: otyłość dna moczanowa zespół bezdechu sennego zaburzenia krzepnięcia krwi, w tym polekowe hiperfibrynogenemia przebyty udar bądź przemijający atak niedokrwienny (TIA) niedoczynność tarczycy stosowanie amfetaminy i kokainy palenie papierosów 4. Objawy udaru W przypadku udaru mózgu objawów nic nie poprzedza. Może się wydarzyć o każdej porze dnia, jednakże najczęściej zdarza się w nocy, a chorzy zaczynają odczuwać objawy udaru mózgu po przebudzeniu. Często zdarza się również podczas wykonywania codziennych czynności. W czasie udaru objawy zależą od lokalizacji ogniska uszkodzenia tkanki mózgowej. Pogorszenie stanu ogólnego następuje nagle, często po dużym wysiłku lub stresie. Zwykle występuje: bardzo silny ból głowy nudności i wymioty porażenie połowicze opadanie kącika ust po stronie porażonej (objaw fajki) mogą występować objawy oponowe w ciągu kilku minut dochodzi do utraty przytomności może rozwinąć się śpiączka Krwotok móżdżku zwiększa ryzyko wklinowania, co jest zagrożeniem życia. Małe udary krwotoczne, przebiegające z niewielkimi zaburzeniami świadomości, może cechować zależnie od umiejscowienia: płat czołowy – ból okolicy czołowej, niedowład połowiczy dotyczący przeciwnej połowy ciała w stosunku do półkuli dotkniętej udarem lub rzadko monopareza płat ciemieniowy – ból okolicy ciemieniowo-skroniowej, zaburzenia czucia płat skroniowy – bóle okolicy skroniowej, niedowidzenie kwadrantowe płat potyliczny – ból oka po stronie udaru, niedowidzenie połowicze 5. Diagnostyka udaru Najważniejsze badania diagnostyczne w udarach mózgu i przemijających napadach niedokrwiennych są: tomografia komputerowa Tomografia komputerowa głowy jest obecnie podstawowym badaniem w diagnostyce udarów mózgu. Jej zastosowanie już w momencie przyjęcia pacjenta do szpitala umożliwia zróżnicowanie udaru niedokrwiennego mózgu z krwotocznym w zasadzie nawet już w chwili wystąpienia epizodu. Do końca pierwszej doby po udarze niedokrwiennym mózgu badanie TK może nie wykazywać odchyleń, a w pierwszym tygodniu nie koreluje ze stanem klinicznym. Tak więc dzięki tomografii komputerowej można potwierdzić wystąpienie udaru niedokrwiennego mózgu, ale nie da się go całkowicie wykluczyć. W ciągu pierwszych 6 godzin od wystąpienia udaru niedokrwiennego mózgu nie widać w obrazie TK zmian charakterystycznych dla udaru niedokrwiennego. Jeśli są one widoczne, to obejmują: zatarcie granicy między substancją białą i szarą mózgu, cechy niezbyt nasilonego obrzęku (zatarcie bruzd, zwężenie komór mózgu). Udar krwotoczny daje natomiast w TK obraz ogniska o zwiększonym pochłanianiu promieniowania (jasny obszar). Co więcej, ognisko to staje się coraz mniej hyperdensyjne z czasem, tak więc możliwe jest ocenienie, jak dużo czasu minęło od wystąpienia krwotoku. rezonans magnetyczny Rezonans magnetyczny jest również bardzo dobrym badaniem, które wykazuje zmiany udarowe już po kilku godzinach, ale ze względu na koszty i trudniejszy dostęp nie jest często wykonywany. W pewnych jednak sytuacjach to właśnie rezonans magnetyczny głowy jest badaniem najważniejszym. Do takich sytuacji można zaliczyć udary zatokowe i ogniska niedokrwienne w tylnym dole czaszki, jak również podejrzenie encefalopatii miażdżycowej Binswangera. USG doppler tętnic dogłowowych Ultrasonografia dopplerowska tętnic dogłowowych jest metodą nieinwazyjną, powszechnie stosowaną w diagnostyce miażdżycy naczyń dogłowowych, zwłaszcza tętnic szyjnych, rozwarstwienia ściany naczyniowej, zespołu podkradania tętnicy podobojczykowej, zaburzeń przebiegu tętnic kręgowych oraz malformacji naczyniowych. przezczaszkowa ultrasonografia dopplerowska Przezczaszkowa ultrasonografia dopplerowska to także badanie nieinwazyjne umożliwiające ocenę przepływu krwi przez główne pnie naczyń śródczaszkowych. Może być wykorzystywana w diagnostyce niedrożności lub zwężeń (skurczu) dużych naczyń, malformacji naczyniowych, zespołów podkradania śródczaszkowego (dochodzi wówczas do zmiany kierunku przepływu krwi). dyfuzyjna technika echoplanarna (DWI, diffusion-weighted imaging) i perfuzyjna dynamiczna technika echoplanarna (PWI, perfusion-weighted imaging) Dyfuzyjna technika echoplanarna MR (DWI) i perfuzyjna dynamiczna technika echoplanarna TK i MR (PWI) to nowoczesne metody, które pozwalają na bardzo wczesne ujawnienie zmian niedokrwiennych, a różnica PWI-DWI umożliwia wczesną ocenę strefy półcienia (penumbry). Metody te mogą być przydatne w kwalifikowaniu chorych do leczenia trombolitycznego. Badania kardiologiczne: EKG echo serca, także przezprzełykowe 24-godzinne badanie EKG holter 24-godzinne badanie ciśnienia tętniczego (holter ciśnieniowy) elektroencefalografia obrazowanie naczyń Obrazowanie naczyń dogłowowych i śródczaszkowych: angiografia, cyfrowa angiografia subtrakcyjna (DSA), angiografia rezonansu magnetycznego (angio-MR), angiografia TK. Angiografia rezonansu magnetycznego jest metodą nieinwazyjną i pozwala na przestrzenną ocenę układu naczyniowego. Bardziej czułe jest obrazowanie DSA, które umożliwia wykrycie drobnych zmian naczyniowych. Badania laboratoryjne: saturacja morfologia OB ocena gospodarki węglowodanowej lipidogram (cholesterol wraz z frakcjami oraz triglicerydy) układ krzepnięcia białka ostrej fazy jonogram (sód, potas) 6. Leczenie udaru Leczenie ogólne Postępowanie ogólne jest wspólnym leczeniem dla wszystkich osób z udarem mózgu: monitorowanie czynności życiowych wyrównywanie zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej, węglowodanowej kontrola ciśnienia tętniczego – należy unikać gwałtownego obniżania ciśnienia ze względu na ryzyko spadku przepływu mózgowego stosowanie leków przeciwobrzękowych, przeciwdrgawkowych profilaktyka przeciwzakrzepowa zwalczanie gorączki Leczenie udaru niedokrwiennego Przed leczeniem należy jak najszybciej zróżnicować typ udaru – w tym celu wykonuje się TK głowy. Na tej podstawie dobiera się odpowiednie leczenie. Najnowszym (wprowadzonym w latach dziewięćdziesiątych) standardem leczenia udaru niedokrwiennego mózgu są leki trombolityczne. Leki te aktywują trombolizę, czyli "rozpuszczanie" skrzepu będącego przyczyną niedokrwienia mózgu. Leczenie należy wykonać w trybie nagłym, doraźnym, najszybciej jak to jest możliwe, w trakcie tzw. okna terapeutycznego, które dla obecnie stosowanego leku rt-PA (rekombinowany tkankowy aktywator plazminogenu) podawanego dożylnie wynosi do 3 godzin od pierwszych objawów związanych z udarem mózgu. W Polsce, od roku 2003, na podstawie wytycznych Narodowego Programu Profilaktyki i Leczenia Chorób Układu Sercowo-Naczyniowego POLKARD 2003-2005, prowadzone jest leczenie trombolitycze w udarze niedokrwiennym mózgu w specjalnie przygotowanych do tego oddziałach udarowych. Leczenie trombolityczne udaru niedokrwiennego mózgu może być przeprowadzone tylko w przypadku braku przeciwwskazań, których lista obejmuje między innymi: wysokie ciśnienie tętnicze (ponad 185 mmHg skurczowe) stosowane w okresie przed zachorowaniem leczenie doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi lub heparyną świeży zawał serca wysoki poziom glikemii małopłytkowość ciężki udar z głębokim niedowładem zaburzeniami świadomości (stosowana jest specjalna skala punktowa) i wiele innych Niewłaściwe stosowanie leczenia trombolitycznego udaru mózgu – poza czasowym oknem terapeutycznym lub przy współistnieniu przeciwwskazań do leczenia – może prowadzić do poważnych powikłań (wtórne ukrwotocznienie zawału). Aktualnie prowadzone są badania kliniczne w wyznaczonych ośrodkach nad leczeniem dożylnym za pomocą rt-PA pomiędzy 3 a 4,5 godziny od udaru, a nawet (przy podaniu do niedrożnej tętnicy domózgowej) do 6 godzin. Odpowiednio wcześnie podjęte leczenie pozwala na całkowite odwrócenie skutków udaru mózgu, zaś chory z udarem mózgu może powrócić do pełnej aktywności bez żadnych defektów neurologicznych. Niepodjęcie leczenia trombolitycznego w prawidłowo i wcześnie rozpoznanym udarze niedokrwiennym mózgu jest poważnym błędem w sztuce lekarskiej, skazującym pacjenta na ciężkie inwalidztwo. Zdecydowanie rzadziej stosuje się trombektomię (usunięcie zakrzepu) oraz angioplastykę i implantację stentów naczyniowych. Leczenie udaru krwotocznego W udarze krwotocznym mózgu dostępne są dwie metody leczenia: zachowawcza i operacyjna. Leczenie zachowawcze udaru mózgu jest leczeniem standardowym w ostrej fazie udaru, stosuje się je w obrzęku mózgu, padaczce, zaburzeniach oddychania, hipertermii, nadciśnieniu tętniczym, zaburzeniach gospodarki węglowodanowej oraz gospodarki wodno-elektrolitowej. Leczenie operacyjne udaru krwotocznego mózgu stosowane jest w ściśle określonych sytuacjach, tj. krwiakach nadnamiotowych położonych powierzchownie u pacjentów z udarem mózgu i narastającymi zaburzeniami świadomości oraz krwiakach w móżdżku o średnicy większej lub równej 3 cm zagrażających wgłobieniem lub powstaniem ostrego wodogłowia obturacyjnego. W przypadku szybko narastającego wodogłowia obturacyjnego zakłada się operacyjnie zastawkę do układu komorowego, która odprowadza płyn mózgowo-rdzeniowy przez żyły szyjne do prawego przedsionka. Chociaż udar mózgu jest najpoważniejszym uszkodzeniem mózgu, to w przypadku szybkiej reakcji chorego i dostępności odpowiednich środków możliwe jest przywrócenie prawidłowych funkcji mózgu lub też znaczne zmniejszenie objawów udaru mózgu. Oprócz przedstawionego leczenia w ostrej fazie udaru mózgu u każdego pacjenta z udarem stosowana jest również profilaktyka wtórna oraz rehabilitacja – pozwala to zmniejszyć ryzyko ponownego udaru oraz poprawić jakość funkcjonowania w życiu codziennym. 7. Rehabilitacja po udarze Rehabilitacja po udarze jest rozpoczynana zaraz po przybyciu do szpitala. Kontynuuje się ją na oddziale rehabilitacji, przychodni lub w domu. Rehabilitacja daje szansę na powrót do normalnego trybu życia. Czas trwania uzależniony jest od technik terapeutycznych, możliwości oraz intensywności zabiegu. Przy rehabilitacji należy wyznaczyć cele, które będą realizowane. Rehabilitacja po udarze może trwać parę tygodni, miesięcy lub lat. Postępy zależą od pacjenta, dlatego termin jej zakończenia jest niezwykle trudny do określenia. 8. Profilaktyka udaru Zapobieganie udarom mózgu dotyczy przede wszystkim udarów niedokrwiennych mózgu. Prewencja udaru krwotocznego, poza uwzględnieniem czynników ryzyka wspólnych z udarem niedokrwiennym mózgu, jest o wiele trudniejsza ze względu na nieprzewidywalny czas ujawnienia się czynnika sprawczego. Profilaktyka pierwotna udaru mózgu polega na wyrównywaniu zaburzeń i uzyskaniu kontroli nad modyfikowalnymi czynnikami ryzyka udaru, czyli odpowiednim leczeniu chorób sprzyjających rozwinięciu się udaru mózgu oraz propagowaniu i wprowadzaniu zachowań prozdrowotnych. W skrócie oznacza to: leczenie nadciśnienia odpowiednie leczenie przeciwzakrzepowe w przypadku odpowiednich chorób serca wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie cukrzycy, a nawet stanów przedcukrzycowych wyrównywanie zaburzeń lipidowych regularny aerobowy wysiłek fizyczny Inne sposoby na zmniejszenie ryzyka udaru to: Zrezygnowanie z tytoniu i alkoholu Kontrola ciśnienia krwi – ciśnienie nie powinno przekraczać wartości 140/90 mm Hg Ograniczenie alkoholu u osób pijących (do maksymalnie 1-2 drinków dziennie) Utrzymanie prawidłowej wagi – w przypadku nadwagi lub otyłości powinniśmy postarać się o zrzucenie zbędnych kilogramów Zwiększenie aktywności fizycznej – zaleca się co najmniej 30 minut dziennie wysiłku fizycznego (aerobik, marsz, jazda na rowerze) Zapobiega to chorobom serca i udarom Stosowanie odpowiedniej diety – należy spożywać produkty bogate w potas oraz ubogie w sód. Dodatkowo utrzymaniu zdrowia sprzyja spożywanie warzyw i owoców Ograniczenie nerwów i stresu Kontrolowanie poziomu cukru Udar mózgu jest najpoważniejszą chorobą naczyniową mózgu oraz jednym z największych problemów w medycynie. Na całym świecie stanowi trzecią w kolejności przyczynę zgonów i główny powód niesprawności u osób powyżej 40. roku życia. Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki. polecamy

Oczywiście jest to możliwe, że terapia prowadzona jest w niewłaściwy sposób. Czasami warto zapytać innego logopedę o to, co sądzi na ten temat, jednak w większości przypadków wszystko zależy od uszkodzenia. Bywa, że pacjent doznał rozległego udaru, a do sprawności pod względem logopedycznym wraca już po kilku miesiącach.

^{Udar mózgu uznawany jest w szczególności za chorobę osób starszych. Średni wiek występowania udarów mieści się pomiędzy 65 rokiem życia 70. Jesteśmy społeczeństwem starzejącym się, dlatego procent zachorowań stale rośnie. Obecnie w Polsce udar mózgu dopada 80 tys. osób rocznie, z czego aż 30 tys. umiera w ciągu miesiąca. Dodatkowo 5% wszystkich chorujących stanowią młodzi ludzie pomiędzy 20 a 35 rokiem życia. Niestety i te statystyki wyglądają coraz gorzej – z roku na rok wzrasta ilość młodych osób z udarem mózgu. Jak rozpoznać udar mózgu Objawy udaru mózgu uzależnione są od tego, w którym obszarze mózgu wystąpiło uszkodzenie. Mogą pojawiać się zaburzenia związane ze wzrokiem, np. podwójne widzenie, ograniczone pole widzenia lub jego zupełna utrata (najczęściej w jednym oku). Osłabienie mięśni języka i gardła, które powodują trudności z mówieniem i połykaniem pokarmu. Niewyraźna mowa jest bardzo charakterystycznym objawem udaru. Może wystąpić również niedowład mięśni twarzy i równie charakterystyczne opadanie kącika ust. Wśród objawów pojawiają się także problemy z równowagą i koordynacją ruchów, osłabienie kończyny dolnej lub górnej lub obydwu jednocześnie, uczucie drętwienia jednej połowy ciała. W przypadku bardzo rozległego udaru może nastąpić całkowita utrata przytomności lub senność, dezorientacja. Krwotoki podpajęczynówkowe mogą objawiać się również bardzo intensywnym bólem głowy. Udar mózgu – przyczyny Udar to uszkodzenie lub obumarcie części mózgu na skutek zatrzymania dopływu krwi do tkanki mózgowej. Wyróżnia się dwa typy udaru mózgu: niedokrwienny i krwotoczny. Udar niedokrwienny jest specyficzny dla osób starych. Z kolei udar krwotoczny może dotyczyć także osób w młodszym wieku. Udar niedokrwienny mózgu Przyczyną udaru niedokrwiennego jest w szczególności odkładanie się cholesterolu w ściankach naczyń krwionośnych. Cholesterol tworząc tzw. blaszki miażdżycowe doprowadza do miażdżycy, czyli stopniowego zatykania się światła tętnicy, aż do całkowitego jej zatkania. Zatory mogą być również spowodowane przez skrzepliny powstałe w sercu lub w żyłach kończyn. W konsekwencji dochodzi do niedrożności tętnicy, która zaopatruje mózg w krew. Krew przestaje przez nią przepływać lub przepływa w zbyt małych ilościach. Ze względu na to tkanka mózgowa nie jest zaopatrywana w odpowiednią ilość substancji odżywczych, koniecznych do życia i prawidłowego funkcjonowania. Udar krwotoczny mózgu Przyczyną udaru krwotocznego jest pęknięcie ściany tętnicy mózgowej i wylew krwi z naczynia. Udar krwotoczny ma dwojakie konsekwencje dla mózgu. Po pierwsze, w wyniku pęknięcia ściany tętnicy, krew nie dopływa i nie odżywia okolic zaopatrywanych przez daną tętnicę. Po drugie podczas udaru krwotocznego wypływająca z pękniętego naczynia krew zalewa i niszczy sąsiednie tkanki nerwowe. Podnosi się również ciśnienie tętnicze czaszki, co zaburza prawidłowe funkcjonowanie całego mózgu. Udary krwotoczne dodatkowo dzieli się na dwa typy: krwotoki śródmózgowe i krwotoki podpajęczynówkowe. Krwotoki śródmózgowe są konsekwencją źle leczonego lub w ogóle nieleczonego nadciśnienia tętniczego. Zlokalizowane są wewnątrz mózgu. Krwotoki podpajęczynówkowe wynikają z wad ściany naczynia i pęknięcia większego tętniaka lub naczyniaka. W tym przypadku uszkodzone naczynia znajdują się na powierzchni mózgu. Udary niedokrwienne są zdecydowanie poważniejsze i rokują słabiej niż udary niedokrwienne. Zdecydowanie częściej też kończą się śmiercią. Wynika to z bardzo ograniczonych możliwości leczenia krwotoków. Skutki udaru mózgu Skutki udaru mózgu mogą być bardzo rozległe. W dużej mierze wiążą się z upośledzeniem funkcji ruchowych (upośledzenie równowagi, koordynacji, pionizacji, niemożność wykonywania czynnego ruchu celowego). Udar może doprowadzić również do całkowitej utraty władzy w kończynach, utraty mowy, widzenia, rozumienia mowy. Jedynie 7% pacjentów po udarze jest w stanie korzystać z toalety bez specjalnych udogodnień, aż 65% wymaga pomocy przy chodzeniu, a 29% przy mówieniu. W bardzo wielu przypadkach udar bardzo poważnie zagraża życiu lub prowadzi do śmierci. Najnowsze Aleksandra Tchórzewska Pacjent po ostrym udarze mózgu powrócił do zdrowia. Wielki sukces polskich lekarzy! „Mowa wróciła, lepiej czułem swoje usta, prawa ręka znowu dobrze pracowała. Jeszcze tego samego dnia wszystkie objawy ustąpiły” – opowiada pan Edward, pierwszy pacjent na świecie leczony nową metodą terapeutyczną… Patrycja Nawojowska Pień mózgu – budowa, funkcje, choroby i badania. Jakie objawy wskazują na jego uszkodzenie? Aleksandra Tchórzewska Po udarze partnerka ReZigiusza ma niedowład ciała. Apeluje do kobiet o badania przed sięgnięciem po antykoncepcję Pod koniec kwietnia 2022 roku Remigiusz Wierzgoń, popularny youtuber, poinformował, że jego dziewczyna Weronika jest w szpitalu. Teraz Weronika wyznała, że przeszła udar i trudno jej wrócić do sprawności. Za pośrednictwem… Magdalena Bury „Nigdy nie wiemy co nas czeka, ja w wieku 27 lat dostałam udaru” – pisze Weronika, partnerka ReZigiusza, jednego z najpopularniejszych youtuberów w Polsce "Badajcie się, wystarczą badania krwi, u mnie tego zabrakło. Świat obrócił się o 180 stopni" - napisała na swoim profilu na Instagramie Weronika, partnerka ReZigiusza, jednego z najpopularniejszych youtuberów w Polsce. Kilka… Aleksandra Tchórzewska Hailey Bieber przeszła operację serca. W poruszającym nagraniu opowiedziała o wadzie, która była przyczyną mikroudaru Hailey Bieber udostępniła poruszające nagranie, w którym opowiedziała swoim fanom o swoich problemach zdrowotnych. Okazuje się, że modelka, a prywatnie żona Justina Biebera, przeszła poważną operację. Zanim jednak lekarze… Ewelina Kaczmarczyk Wpływ COVID-19 na ryzyko udaru mózgu u osób starszych. Wiadomo, kiedy jest najwyższe Katarzyna Głuszak Coraz młodsi Polacy mają zawał. Co robimy źle? Co 10. zawału w Polsce doświadcza osoba przed 45 Młodzi ludzie coraz częściej cierpią z powodu chorób serca i układu krążenia. Większość - na własne życzenie. Co robimy źle? Jak w młodym (i starszym) wieku uniknąć zawału? Magdalena Bury Udar mózgu (apopleksja) – objawy, przyczyny, leczenie Udar mózgu (dawniej: apopleksja) to uszkodzenie, obumarcie fragmentów tego narządu spowodowane zatrzymaniem dopływu krwi do tkanki mózgowej. Co warto wiedzieć o udarze mózgu? I jakie objawy daje apopleksja? Wyjaśniamy. Anna Jastrzębska Innowacyjny implant mózgu przywrócił „mowę” sparaliżowanemu mężczyźnie. Zamienia myśli w słowa Przełomowa technologia pozwoliła sparaliżowanemu mężczyźnie na nowo skomunikować się ze światem - 15 lat po tym, jak udar pozbawił go możliwości mówienia. „Neuroproteza” odczytuje słowa z aktywności elektrycznej mózgu. Magdalena Bury Beata Tadla opowiedziała o swoim udarze. „Całe szczęście, że ludzie, którzy byli ze mną, błyskawicznie wezwali karetkę” "Czas odgrywa tu kluczową rolę. Im szybciej trafimy pod fachową opiekę, tym mniejsze ryzyko śmierci albo trwałej niepełnosprawności" - tak o udarze pisze Beata Tadla. Dziennikarka w swoim poście na Instagramie podzieliła się z… Justyna Mazur Kora mózgowa – funkcje, budowa, zanik i śmierć Kora mózgowa to część istoty szarej mózgu, zlokalizowana na powierzchni mózgu. Stanowi skupisko ogromnej ilości komórek nerwowych odpowiedzialnych za odbieranie, przetwarzanie i przekazywanie impulsów nerwowych. Podział… Julia Krupińska Jedzenie dobre dla mózgu Mózg - nasz główny organ zarządzający. Odpowiada za zdrowie fizyczne i mentalne. A tak często go zaniedbujemy! Zadbajmy, by zdrowo zjadł. Na pewno nam się odwdzięczy: dobrą koncentracją, lepszą pamięcią i mniejszym ryzykiem… Natalia Suchocka Utrata wzroku – chwilowa i nagła. Przyczyny nagłej ślepoty Nagła lub chwilowa utrata wzroku wymaga konsultacji z lekarzem, nie każda z nich – na szczęście – kończy się trwałą ślepotą. Na ich wystąpienie może wpłynąć wiele czynników, które może rozpoznać jedynie specjalista.… Milena Marchewka Rezonans magnetyczny głowy – wskazania, ile trwa, skutki uboczne Rezonans magnetyczny głowy to badanie często wykorzystywane do diagnostyki zmian w mózgu. Wykrywa udary, nowotwory, pozwala na ocenę stopnia uszkodzeń po urazach. Rezonans magnetyczny głowy można przeprowadzić z kontrastem lub… Magdalena Bury Gienek Loska nie żyje. Zwycięzca X-Factora miał 45 lat Gienek Loska, zwycięzca X-Factora, zmarł wczoraj, 9 września 2020 roku, w domu swojej mamy na Białorusi. Kobieta opiekowała się nim od 2018 roku, czyli od momentu, gdy będąc u niej w odwiedzinach, tuż przed powrotem do Polski,… Julia Krupińska Ile procent ma wino? Ile mogę go wypić? Słyszymy nieraz, że umiarkowane picie wina jest zdrowe. Ale co to znaczy umiarkowane? Raz na tydzień, a może codziennie? Zbyt mało nie da korzyści, a więcej może szkodzić. Podpowiadamy, ile wina można wypić, aby było zdrowo. Jolanta Pawnik Catherine Deneuve: Czasem dochodzi się do momentu, że szuka się nowości i eksperymentów „Jestem aktorką. Nie mogę opowiadać samej prawdy. Zwłaszcza, że nie ma ona w sobie nic fascynującego” – mówi w filmie „Prawda”, który swoją kinową premierę miał w czasie pandemii koronawirusa. Catherine Deneuve… Anna Jastrzębska Lekcja, która może uratować życie! Rusza Akademia Stop Udarom dla nauczycieli Szybko i sprawnie udzielona pierwsza pomoc w udarze mózgu jest kluczowa – to, co się dzieje w organizmie jest bowiem jak pożar. By zwiększyć świadomość tej choroby wśród najmłodszych, Akademia Stop Udarom! udostępniła… Katarzyna Głuszak D-dimery – co to jest? Jak obniżyć zbyt wysoki poziom? D-dimery powstają w procesie rozpuszczania skrzepów. Ich obecność może więc świadczyć o tym, że w organizmie doszło do nieprawidłowego krzepnięcia, które może powodować niedrożność naczyń krwionośnych i stan… Zuzanna Kowalewska Konwulsje – czym są i co może być ich przyczyną? Konwulsje to jedne z najbardziej charakterystycznych objawów choroby ludzkiego organizmu. Mogą być spowodowane wieloma czynnikami i dochodzi do nich stosunkowo często. W tym tekście objaśniamy, czym są drgawki, co może je… Marta Dragan Muniek Staszczyk o życiu po wylewie: choroba zmienia punkt widzenia i uczy pokory Muniek Staszczyk doznał wylewu w lipcu tego roku podczas pobytu w Londynie. Z tego powodu artysta zniknął na kilka miesięcy z życia publicznego, odwołał koncerty, zmienił swój styl życia. Teraz zdecydował się opowiedzieć o tym,… Edyta Brzozowska „Potwornie bolało mnie dosłownie wszystko. Potem mąż mi opowiadał, że nie dawałam się dotknąć, bo dosłownie wyłam z cierpienia” – mówi 30-letnia Natalia, która przeszła udar mózgu Marta Dragan „Zdrowie zaczyna się w głowie”. Neurolożka zachęca kobiety do dbania o zdrowie mózgu Julia Krupińska Chcesz obniżyć poziom złego cholesterolu? Pokochaj białe owoce i warzywa! Jeśli boicie się podwyższonego cholesterolu po świątecznym jajecznym obżarstwie, zjadajcie co najmniej jedno jabłko dziennie. Może być też inny owoc lub warzywo, ale ważny jest jego kolor. Ewa Wojciechowska Emilia Clarke ma za sobą trzy operacje mózgu. Teraz pokazała zdjęcia zrobione po zabiegu Justyna Dudkiewicz Trombektomia ratunkiem dla osób po udarze mózgu Trombektomia mechaniczna to wewnątrznaczyniowy sposób na usunięcie skrzepliny wywołującej udar mózgu. W Polsce pilotaż tej metody będzie realizowany w siedmiu ośrodkach: w Warszawie, Gdańsku, Krakowie, Lublinie, Katowicach,… Julia Krupińska Ser i bajki o cholesterolu Ograniczamy jedzenie serów, bo boimy się o zbyt wysoki cholesterol. Czy słusznie, skoro wielbiciele sera – Francuzi – mają najzdrowsze serca w Europie?! Julia Krupińska Po co rapować o migotaniu przedsionków? Jak wykryć bezobjawową arytmię serca? Samodzielnie, w prosty sposób, słuchając najszybszego rapera na świecie! Migotanie przedsionków, które jest najczęstszym zaburzeniem pracy serca, w Polsce dotyczy blisko 0,5 mln osób.} .

86y78tvbr7.pages.dev/303

86y78tvbr7.pages.dev/958

86y78tvbr7.pages.dev/704

86y78tvbr7.pages.dev/563

86y78tvbr7.pages.dev/853

86y78tvbr7.pages.dev/745

86y78tvbr7.pages.dev/390

86y78tvbr7.pages.dev/709

86y78tvbr7.pages.dev/971

86y78tvbr7.pages.dev/156

86y78tvbr7.pages.dev/515

86y78tvbr7.pages.dev/506

86y78tvbr7.pages.dev/725

86y78tvbr7.pages.dev/285

86y78tvbr7.pages.dev/409

udar mózgu kiedy wraca mowa